Τρίτη 8 Απριλίου 2008

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ


ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ


ΩΔΗ ΣΤΗΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗ
(με ομοικαταληξίες προκαθορισμένες)


1]
Απάνω στα ζαφείρια της ασάλευτης
θαλάσσης τα φτερά της μι’ αύρα θεϊκή
χτυπάει, και με ντελίριο τρυφερό ευτύς
χοροπηδάει ν’ αναδυθεί μέσ’ από ’κεί
ισάξιο σθένος με τη φύση: εφάνη
αυτή που πι’ όμορφο τον κόσμο φκιάνει.

2]
Αναδυόμενη το κύμα τη θωρεί
σα μαγεμένο, ως γύρω της φουσκώνει,
και νέφαλο γαλάζιο γίνεται αυθωρεί
και υγρό, και την τυλίχνει ωσά σεντόνι:
του ρόδου ομοιάζει οπού δροσολογιέται
χωρίς το κόκκινό του να χαλνιέται.

3]
Απ’ το θαλασσινό κοχύλι της κοιτά
παντού· οι ψυχές που ζουν στα σπηλιαράκια
οχ τη χαρά τους λένε λόγια αφώνητα
και τσού ’ρχεται λιγοθυμία. Νεράκια
αστράφτουν στες πηγές, κι ανθεί το θώρι
των λούλουδων που λάμπουν απά’ εις τα όρη.

4]
Φλιφλίσματα, ομιλιές γλυκιές και στεναγμοί·
κατακλυσμός τα δάκρυα πνίγουνε τη γη.
Αυτή ’ναι των στιγμώνε η ολόπρωτη στιγμή,
που ξεχειλάνε κι αντηχάν μες στη σιγή
οι πόθοι. Επόθει ο νιός της νιάς τα κάλλη –
με το φιλί του ανοίγει την αγκάλη.

5]
Γυναίκα κι άντρας ενός άντρου το άβατο
πατούν, παρθενικών ανθιών τη γέψη
να δρέψουν, όπως θέλει το απαράβατο
συνήθιο που φωτιές τό ’χουνε θρέψει.
Χαρά θα βράζει στην καρδία, και αρώμα-
τα το όμμα θε να στάζει και το στόμα.

6]
Και τώρα οπού ’χει ο δόλος με την κιβωτό
του χρόνου πλέον φύγει, εβγήκε ο Δίας
περιπαθής και με το φρύδι σηκωτό
(και όχι ως τον είκασε ο Φειδίας)
να πιλαλήσει στα νερά του πόντου
με συνοδιά το κόρο των Μουσών του.

7]
Τα θαύματα που εγίνηκαν κοιτάζει,
η Αφροδίτη ευθύς ως εγεννήθη,
που πήραν πόνους, δάκρυα και μαράζι
οχ τσι καρδίες και τά ’θαψαν στη λήθη·
μαρτύριο πια ποτέ δεν θά ειναι ο έρως –
θα κουμαντάρει απ’ το θρονί του αιθέρος.

8]
Κοιτά η θεά και βλέπει και χαμογελά –
γλυκιά χαρά φλομώνει εδώ τα στήθη,
γιατί ’ναι γέλιο που χαρίζει τα καλά
και του Κακού χαλνάει τ’ απαίσια ήθη.
Κι εκεί οπού η θλίψις, πριν, το ζόφο εφίλα
εβγήκαν δέντρα με κλωνιά και φύλλα

9]
ολόχρυσα. Της θεάς το γέλιο λάμπει,
και στις φτερούγες του Έρωτα τον κραδασμό
γεννάει, να κατεβεί στη γης και νά ’μπει
εις τες ψυχές, να δώσει ολόγλυκο ασπασμό,
σκιρτήματα ηδονής, μα και δονήσεις
αφροδισιακές να θρέψει επίσης.

10]
Από την κόμη βγάνει το στεφάνι
με τα μυρτόκλαδα και το προσφέρει
στη μάννα· ευθύς μετά πετά και κάνει
παντού το πνεύμα της ζωής παρτέρι
μες στις καρδίες καρπερό να λάβει,
με των ματιών τα’ αχτίδες φως ν’ ανάβει.

11]
Με αμάραντους γλυκούς στεφανωμένες
ανοίγανε το φουσκωτό τους χείλι
κι εψέλναν συνοδιά της γητεμένες
(του αιθέρα σκίζοντας τη φωτερή ύλη)
χιλιάδες χίλιες της χαράς χορείες
μικρών ερώτων. Στης ψηλές πορείες

12]
τους βλέπεις που νεκτάρινες σταγόνες
ο θόλος όλη νύχτα ψιχαλίζει,
καθώς τριζοβολνά οχ τσι λαμπηδόνες
και τα’ ύμνους που η θέαινα αρμονίζει:
με τη βαθιά, γλυκιά τους αναγάλλια
σαν κυματάκια σκαν στα περιγιάλια.


Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

8 σχόλια:

  1. Καλημέρα! Δεν το θυμόμουν. Να είσαι καλά που τους μνημονεύεις! Θα το πω στην κόρη μου που έχει γενέθλια σήμερα να είναι υπερήφανη που γεννήθηκε την ίδια μέρα με το Σολωμό! ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. κ.καθηγητά
    Έξοχη μετάφραση. Θαυμάσια, επαρκής γνώση της γλώσσας του Σολωμού, και μοναδική αφομοίωση της ποιητικής τέχνης του ποιητή.
    Συμμετέχω και γω στο αφιέρωμα για την γέννηση του Σολωμού, μ'ένα απόσπασμα από τον "Κρητικό", που αγαπώ ιδιαίτερα.
    ΥΓ. "γιατί άκουσα τα μάτια της μέσα στα σωθικά μου" ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ

    Σας χαιρετώ εγκαρδίως.

    Ἐκοίταξε τ᾿ ἀστέρια, κι ἐκεῖνα ἀναγαλλιάσαν,
    καὶ τὴν ἀχτινοβόλησαν καὶ δὲν τὴν ἐσκεπάσαν·
    κι ἀπὸ τὸ πέλαο, ποὺ πατεῖ χωρὶς νὰ τὸ σουφρώνει,
    κυπαρισσένιο ἀνάερα τ᾿ ἀνάστημα σηκώνει,
    κι ἀνεῖ τσ᾿ ἀγκάλες μ᾿ ἔρωτα καὶ μὲ ταπεινοσύνη,
    κι ἔδειξε πάσαν ὀμορφιὰ καὶ πάσαν καλοσύνη.
    Τότε ἀπὸ φῶς μεσημερνὸ ἡ νύχτα πλημμυρίζει,
    κι ἡ χτίσις ἔγινε ναὸς ποὺ ὁλοῦθε λαμπυρίζει.
    Τέλος σ᾿ ἐμὲ ποὺ βρίσκομουν ὀμπρός της μὲς στὰ ρεῖθρα,
    καταπὼς στέκει στὸ Βοριὰ ἡ πετροκαλαμήθρα,
    ὄχι στὴν κόρη, ἀλλὰ σ᾿ ἐμὲ τὴν κεφαλὴ της κλίνει·
    τὴν κοίταζα ὁ βαριόμοιρος, μ᾿ ἐκοίταζε κι ἐκείνη.
    Ἔλεγα πὼς τὴν εἶχα ἰδεῖ πολὺν καιρὸν ὀπίσω,
    κὰν σὲ ναὸ ζωγραφιστὴ μὲ θαυμασμὸ περίσσο,
    κάνε τὴν εἶχε ἐρωτικὰ ποιήσει ὁ λογισμός μου,
    κὰν τ᾿ ὄνειρο, ὅταν μ᾿ ἔθρεφε τὸ γάλα τῆς μητρός μου·
    ἤτανε μνήμη παλαιή, γλυκειὰ κι ἀστοχισμένη,
    ποὺ ὀμπρός μου τώρα μ᾿ ὅλη της τὴ δύναμη προβαίνει.
    [Σὰν τὸ νερὸ ποὺ τὸ θωρεῖ τὸ μάτι ν᾿ ἀναβρύζει
    ξάφνου ὀχ τὰ βάθη τοῦ βουνοῦ, κι ὁ ἥλιος τὸ στολίζει.]
    Βρύση ἔγινε τὸ μάτι μου κι ὀμπρὸς του δὲν ἐθώρα,
    κι ἔχασα αὐτὸ τὸ θεϊκὸ πρόσωπο γιὰ πολληώρα,
    γιατί ἄκουσα τὰ μάτια της μέσα στὰ σωθικά μου·
    ἔτρεμαν καὶ δὲ μ᾿ ἄφηναν νὰ βγάλω τὴ μιλιά μου.
    Ὅμως αὐτοὶ εἶναι θεοί, καὶ κατοικοῦν ἀπ᾿ ὅπου
    βλέπουνε μὲς στὴν ἄβυσσο καὶ στὴν καρδιὰ τ᾿ ἀνθρώπου,
    κι ἔνιωθα πὼς μοῦ διάβαζε καλύτερα τὸ νοῦ μου
    πάρεξ ἂν ἤθελε τῆς πῶ μὲ θλίψη τοῦ χειλιοῦ μου:

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ γητεύτρια: Σ' ευχαριστώ πολύ. Αν το καλοσκεφτείς, όλοι μας έχουμε "κοινά" γενέθλια με κάποιον "μεγάλο".

    @ ΑΧΙ: Φίλτατε, σ' ευχαριστώ, διότι τα δικά σου σχόλια, προερχόμενα από γνώστη καλόν του σολωμικού έργου, έχουν διπλή αξία. Σ' ευχαριστώ και για την αποστολή, και χαίρομε που βγήκε πολυτονικό το απόσπασμα. Χαίρε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. αγαπητέ Γιώργο Κεντρωτή, η μετάφραση του "Ιταλού" Σολωμού είναι πάντοτε μια γόνιμη περιπέτεια. Το γνωρίζουμε καλά... (Μου θυμήσατε τις δέκα ημέρες διαφορά που έχουμε στα γενέθλιά μας!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εκατόν δύο ματς μουτς κι από μένα για τις ωραίες στιγμές που μας χαρίζετε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ silio d'aprile: Βάζουμε όλοι όσοι μπορούμε το λιθαράκι μας, φίλτατε. Σχεδόν τον έχω μεταφράσει όλον τον ιταλικό Σολωμό, αλλά θα τον αφήσω λίγο να "σιτέψει".

    @ μία θαυμάστρια: Αν μπορώ να δώσω με οποιονδήποτε τρόπο (άρα, και με στιχάκια) χαρά σε κάποιον / κάποιαν που να με... θαυμάζει κιόλας, αι, τί άλλο να ζητήσω από τη ζωή; Να πάρει ο Θρύλος το Τσάμπιονς Ληγκ;! Γένοιτο! Σας ασπάζομαι και εγώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εκείνο το "χαλνιέται" δεν είναι λίγο σμυρνέικο; Aσε δε που θυμίζει και Γ.Σ.("...στήνουμε θέατρα και τα χαλνούμε", δεν λέει κάπου;)

    Kι ακόμα: Με ποιό ημερολόγιο μετράμε τη γέννηση του Σ. - Ιουλιανό ή Γρηγοριανό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ ανώνυμο: Το "χαλνιέται" είναι και επτανησιακό και πελοποννησιακό. Πόσες φορές τό έχει ο Τερτσέτης / Κολοκοτρώνης; Τα επίσημα χαρτιά λένε 8 Απριλίου. Άρα - Ιουλιανό!

    ΑπάντησηΔιαγραφή