Ο ΚΟΤΣΥΦΑΣ

 

LUIS CERNUDA

 

Ο ΚΟΤΣΥΦΑΣ

 

Γκρίζος σουρουπώνει ὁ Μάρτης ἀνάμεσα στὶς γυμνὲς φτελιές, μολονότι πάνω στὴ χλόη, ὅπου τ᾽ ἀσφοδέλια καὶ οἱ ὑάκινθοι ὄρθωσαν ἀπὸ καιρὸ τοὺς μίσχους τους, οἱ στεφάνες τῶν κρόκων ἔχουν ἤδη ἀνοίξει, πυρπολημένες ἀπὸ χρώματα ποὺ τὶς κάνουν ὅμοιες μὲ δροσερὰ μάγουλα, ὅταν ἀντιμετωπίζουν τὸν ἁψὺ ἀγέρα. Ἐκεῖ γύρω, ἀπὸ καιρὸ δίχως φύλλα ἢ ἀπὸ κάποια μαρκίζα, κι ἔχοντας στρέψει τὰ νῶτα του στὶς ἔγνοιες, εἶναι κάποιος κότσυφας καὶ λαλεῖ ὅλο φινέτσα καὶ εἰρωνεία.

Τὸ κελάιδημά του ἔχει τώρα τὴν ἴδια ἀκάματη καὶ ἀσκίαστη σβελτάδα ποὺ εἶχε πρωινιάτικα καί, καθὼς μαζεύεται ὕστερα ἀπὸ μιὰ μέρα μὲ τόσα πετάγματα, σιγάζεται στὸ λαρύγγι του ἡ ἴδια ἐκείνη φωνή, ἡ πανεύθυμη, ποὺ εἶχε στὸ ἑωθινό του ξύπνημα. Τὸ φῶς τῆς δύσης εἶναι γι᾽ αὐτὸν ἴδιο μὲ τὸ φῶς τῆς ἀνατολῆς, καθὼς καὶ τὰ δυό τους σημειώνουν ἀνακούφιση ζεστῶν φτερῶν κουβαριασμένων στὴ φωλιά καὶ ταυτίζονται μὲ τὶς πτήσεις τοῦ πουλιοῦ σὰν θεότρελου σταυροῦ στὸν ἀέρα, ὅπου καὶ συνάζει ὑλικὸ γιὰ νὰ ντύνει μὲ τρίλιες τὶς τόσες καὶ τόσες λυρικὲς στροφές του.

Ἀπ᾽ τὸν ἀέρα κουβαλάει στὸ χῶμα κάποιον σπόρο θεϊκό, λίγο φῶς νοτισμένο στὶς δροσιές: ὅ,τι δηλαδὴ φαίνεται νὰ τοῦ τρέφει τὴν ὕπαρξη, ὄχι ὕπαρξη πουλιοῦ, ἀλλὰ ὕπαρξη ἄνθους, καὶ ὅλα ἐκεῖνα στὰ ὁποῖα χρωστάει τοῦτες τὶς φωτεινὲς καὶ ρευστὲς νότες ποὺ κυκλοφοροῦν στὸ λαρύγγι του. Ὅπως ἀκριβῶς ἡ βιολέτα γεμίζει μὲ τ᾽ ἀρώματά της τὸν μαρτιάτικο ἀέρα, ἔτσι καὶ ὁ κότσυφας γεμίζει μὲ τὴ φωνὴ του τῆ γῆ τοῦ Μάρτη. Ἰσοδύναμη διαλεκτικὴ ἀντίθεση, ἐαρινὴ καὶ χειμερινή, μὲ αὐτὴν ποὺ ἀρθρώνει ἡ ἐποχὴ τοῦτες τὶς μέρες, συνιστᾶ τὸ πάθος καὶ ἡ λοιδορία ποὺ ἐκφράζει τὸ πουλὶ μὲ τὶς νότες ποὺ λέει.

Λὲς καὶ δὲν ὑπάρχει θάνατος —καὶ τί τόνε νοιάζει τὸν κότσυφα ὁ θάνατος;—... λὲς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ τὸ τρυπήσει τὸ πουλὶ ὁ θάνατος μὲ τὸ βαρύ, μὲ τὸ σκληρό του βέλος, ὁ κότσυφας λαλεῖ πασίχαρος, ἐλεύθερὸς ἀπὸ κάθε λογικὴ ἀνθρώπινη. Ἡ δὲ κολλητική του εὐθυμία ἐξάπτει τὸ πνεῦμα ὅποιου τὸν κρυφακούει, καὶ σχηματίζει μὲ τοῦτο τὸ πνεῦμα καὶ μ᾽ ἐκεῖνο τὸ κελάιδημα —ὅπως ἄλλωστε κάνει τὸ φῶς μὲ τὸ νερό— ἕναν καὶ μοναδικὸ αἰθέριον ὄγκο.

 

Μετάφραση: Γιῶργος Κεντρωτής.