ΒΙΒΛΙΑ... ΒΙΒΛΙΑ...

 

ΕΣΕΝΑ, ΖΟΦΕ, ΠΟΥ Μ’ ΕΧΕΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙ

 

RAINER MARIA RILKE

 

ΕΣΕΝΑ, ΖΟΦΕ, ΠΟΥ Μ’ ΕΧΕΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙ

 

Εσένα, ζόφε, που μ’ έχεις γεννήσει

κι από τη φλόγα πιο πολύ σ’ έχω αγαπήσει –

τη φλόγα που τον κόσμο περιβάλλει

και λάμπει, και είναι μες σε μιαν αγκάλη,

σε κάποιον κύκλο μέσα, ναι, και την ορίζει,

απ’ έξω ουδείς ευρέθηκε ποτέ να τη γνωρίζει.

 

Ο ζόφος όμως τά ’χει εντός του όλα συναγμένα:

και σχήματα και φλόγες και ζώα, αλλά κι εμένα.

Τα πάντα τά ’χει καπαρώσει:

ανθρώπους και εξουσίες –

 

και το μπορεί, γιατί είναι η δύναμή του τόση.

Τώρα έχει και στη γειτονιά μου πια ζυγώσει.

 

Στις νύκτιες πιστεύω εγώ ουσίες.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΑΣΤΡΑΠΗΣ

 

PAUL ELUARD

 

ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΑΣΤΡΑΠΗΣ

 

Δεν είναι εκείνη εδώ.

Η γυναίκα με την ποδιά παραμονεύει

Βρέχει στα τζάμια

Κι έχεις θέαμα όλα τα σύννεφα να παίζουν

Την καλύτερή τους παράσταση

Ένα κοριτσάκι που δεν ζυγίζει πολύ

Έφτασε να γίνει μπλε

Παίζει σε έναν σπασμένο καναπέ

Η σιωπή έχει τύψεις.

 

Ακολούθησα τους τοίχους κάποιου δρόμου

Που τραβάει σε μάκρος

Πέτρες πλακόστρωτα χλόες

Του χώματος του χιονιού της άμμου

Των ίσκιων του ήλιου του νερού

Ζωή απλώς κατά το φαινόμενο και μόνον.

 

Να μην ξεχάσω να πω ότι ήταν εκεί

Ένας μεγάλος κήπος για περπάτημα

Μι’ άσπρη μουριά για τσιμπολόγημα

Το χιόνι με τα γέλια του που αποστείρωνε  τη λάσπη

Η δε περπατησιά του ήτανε άσπιλη.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΚΑΦΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΙΤΡ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΠΑΝΤΙΜΙΤΡΙΟύ!

 

ΚΑΦΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΙΤΡ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΠΑΝΤΙΜΙΤΡΙΟύ!

Μου είπε ιστορίες για τον Νικόλα Άσιμο. Του είπα κι εγώ τις σχετικές δικές μου.

Μου είπε ότι του είχε χαρίσει την κιθάρα του: ο Νικολά στον Νικόλα! Μιαν υπέροχη Ιμπανιές!

Του έδειξα το βιβλίο. Τρελάθηκε. Είδε την κιθάρα του στα χέρια του Άσιμου. Έβγαλε φωτογραφία. Τον έβγαλα να βγάζει φωτογραφία.

Καλά περάσαμε. (Μιλήσαμε για τον Παύλο Σιδηρόπουλο, για τον Θανάση Γκαϊφύλια, για τη Σπυριδούλα και τον Αγάπανθο, για τον Γιάννη Δρόλαπα και τον Δρόσο Δρόλαπα.)

Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΕΡΩΤΩΝ

 

PAUL ELUARD

 

Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΕΡΩΤΩΝ

 

Στο παραλιακό μονοπάτι δίπλα

Στην τρίπλευρη σκιά ύπνου ανήσυχου

Έρχομαι σ’ εσένα τη διπλή την πολλαπλή

Σ’ εσένα που μοιάζεις με την εποχή των δέλτα.

 

Το κεφάλι σου είναι μικρότερο απ’ το δικό μου

Η παραπλήσια θάλασσα συμβασιλεύει με την άνοιξη

Στων εύθραυστων μορφών σου τα καλοκαίρια

Και ιδού εδώ καίνε αρμαθιές-αρμαθιές τις ερμίνες.

 

Στην περιπλανώμενη διαφάνεια

Από το πάνω μέρος της όψης σου

Είναι αξιοθαύμαστα  τούτα τα επιπλέοντα ζώα που

Ζηλεύω την ειλικρίνειά τους την απειρία τους

Η δική σου απειρία στα καλάμια

Βρίσκει του έρωτα το μονοπάτι δίχως να σκύβει

 

Στο παραλιακό μονοπάτι δίπλα

Και χωρίς το φυλαχτό που αποκαλύπτει

Τα γέλια σου στων γυναικών το πλήθος

Και τα δάκρυά σου σε όσους δεν τα θέλουν.

 

Μετάφραση : Γιώργος Κεντρωτής.

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΕΡΙ

 

PAUL ELUARD

 

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΕΡΙ

 

Στην εξέδρα το δεξί χέρι αποκολλήθηκε απ’ το σώμα

Και ξεστρώνει τα στερεότυπα

Το δεξί χέρι απλώνει φτερά

Φεύγει κατά τη θάλασσα μαζί με τα ζώα

Το σεμνό δεξί χέρι

Σεμνή χωρίς να τρέμει σεμνά και η σεμνότητα

Διώχνει τα κάδρα των άστρων τους δράκους

Που κοιμούνται στη γη και στ’ άγονα χωράφια.

Αρχιτεκτονημένο για να χαλάει να καταστρέφει

Το δεξί χέρι αδυνατίζει εξασθενεί

Χτυπημένο απ’ τη στειρότητα

Στο σκληρό φως της μνήμης

Ευνοεί τη μίμηση

Και την πολλαπλή αναπαραγωγή της σάρκας.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΓΟΥΛΙΑΜΟ

ΣΗΜΕΡΑ 13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, ΣΤΙΣ 18.30

ΣΤΗ "ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ" (ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΥ 3, ΑΘΗΝΑ),

ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΓΟΥΛΙΑΜΟΥ

"ΤΟ ΜΑΤΙ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ"

εδώ

ΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΟΙ ΝΕΟΙ

 

MIGUEL LABORDETA

 

ΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΟΙ ΝΕΟΙ

 

Δολοφονημένοι νέοι γεννηθήκαμε κάποτε

επιμένοντας να είμαστε στους κλειδούχους των λιμνών

τα απομεινάρια όχλων από άφωνους γηραιούς καθηγητές

που έφτασαν ίσαμ’ εμάς

μιλώντας μας για το τίποτα που περιζώνει

τα τραμ τα γαλάζια.

 

* * *

 

Δολοφονημένοι νέοι περπατάμε στους δρόμους

μπαίνουμε σε σινεμάδες και μπαρ

καίμε τις φάτσες με στάχτη και ίσκιους

και καθώς αναδύονται ολοένα δράκοι τυφλοί

από τα κάθυγρα στόμια των μητροπολιτικών συρμών

λαχταρώντας να επιτεθούν στα καλώδια του τηλέγραφου

ξαφνιασμένοι εμείς βρικόλακες

ακροαζόμαστε την καρδιά των τρυφερών υπάρξεων.

 

* * *

 

Δολοφονημένοι νέοι λαχταράμε να χαθούμε στο ναυάγιο

που σκεπάζει τα πεζοδρόμια και τα πάρκα

ποδοσφαιριστών πνιγμένων στο αίμα των φιλιών

και γυμνών ανθρώπων που πορεύονται προς τη μπρούντζινη νύχτα

των ερημικών αιγιαλών

με αλογήσια μάτια κλεμμένα όλο με χαμόγελα

για να σπρώξουν με τη βουκέντρα το ολοκληρωτικό νόημα των πλανητών

πάνω στα μεταχειρισμένα ρούχα

κάτι πεινασμένων περαστικών που υποφέρουν από  ρευματισμούς

 

* * *

 

Δολοφονημένοι νέοι και δεν αγαπάμε καθόλου

τη δράση της κυριακάτικης πλήξης

ούτε καταλαβαίνουμε την αιφνίδια ανάπτυξη των μαθημάτων

κάτω από το αφάνταστο δόκανο της χλόης

και έτσι όπως έχουμε εκπλαγεί άγρια​​ με τις προβλέψεις

προσπαθούμε να μάθουμε αν υπάρχει το αγνότερο αγνό

στην όψη που ξαποστέλνει οιωνούς απ’ τις σάπιες λακούβες.

 

* * *

 

Στην απέναντι γωνία

ένα πανέμορφο άθλιο παιδί

διαλογίζεται τί τέλος θα έχουν οι αχανείς μεγαλουπόλεις

όταν ’ρθούνε τα νερά και σκεπάσουν τα φρικτά τσίγκινα κωδωνοστάσιά τους.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ ΑΝΕΠΑΝΟΡΘΩΤΟ

 

MIGUEL LABORDETA

 

ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ ΑΝΕΠΑΝΟΡΘΩΤΟ

 

— όταν θα με διαβάζεις σε χίλια χρόνια

θα τρίζω παλαβά απ’ τη ζωή μου και απ’ τις τρύπες

του βρεγμένου μου παντελονιού (εγώ)

 

θα πεις: πέρασε ένα δευτερόλεπτο στο ρολόι του κανενός μου

και ο άντρας εκείνος ήταν εκεί με την άλλη του γραβάτα

με τα δύσκολα μαλλιά του με τους απέραντους ουρανούς του

τους ζήτουλες

σ’ ένα σκονισμένο μάτι για το τίποτα

 

θα έχουν ήδη καταβροχθιστεί αστέρια και αδιάλλακτα κορίτσια

και στη σκληρότητα της πορνικής σου κάμαρας

θα φύγουν μέσα σε χίλιες σπίθες φωτός και ελεγείων

οι τελευταίοι θρήνοι οι τελευταίες προσευχές

οι τελευταίες βλασφημίες της οργίλης μου λήθης

που ζει για πάντα

δεν ξέρω

—ΟΤΑΝ ΘΑ ΜΕ ΔΙΑΒΑΖΕΙΣ

 

όταν θα πιάνεις εσύ τον σφυγμό των αιώνων

στων ερωτύλων τίγρεων τους τάφους

και όταν κύματα θεόρατα μιας ατέλειωτης σειράς γραιών

θα πέφτουν σαν βροχή μέσα από τις φωτισμένες νύχτες του Αιγόκερω

πάνω από τα υπνοδωμάτια των ετοιμοθάνατων μικρών ποιητών

θυμήσου τη θάλασσα και την αόρατη γυναίκα μες στις στάχτες

διαπράττοντας τα εγκλήματα της όψιμης καρδιάς για ό,τι πράγμα

έστω κι αν ουρλιάζει εκεί το αρσενικό για τη μοιραία αιωνιότητα

για τους φλεγόμενους πλανήτες για τα ατιμωτικότατα ξόρκια

ω κήπε απαρηγόρητε και μεθυσμένε

αυτού του απομακρυσμένου άντρα αυτής τής τριχωτής σελήνης

αυτής της αδιαπέραστης κόλασης της ευθυμίας!

αγάπη μου αν σου σκίζω την ψυχή εσύ να με θυμάσαι

 

— όταν θα με διαβάζεις σε χίλια χρόνια

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΕΝΔΕΛΕΧΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΝΟΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΝΕΡΟΚΑΝΑΤΟΥ

 

MIGUEL LABORDETA

 

ΕΝΔΕΛΕΧΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΝΟΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΝΕΡΟΚΑΝΑΤΟΥ

 

ενδελεχής έλεγχος ενός υποκειμενικού νεροκάνατου

προς τους αστερισμούς του Ηρακλή ή της Λύρας

κάνει το μαχαίρι μου στον ήλιο να μοιάζει με έντονο κνησμό

περιφέροντας ετούτη εδώ τη φαντασμαγορική θερινή νύχτα

τα τραγούδια της μοναξιάς και το κλειστό χαμαιτυπείο

των προσηλωμένων ψευδαισθήσεων

σχετικά με το ότι ο μονόκερος εκάλπασε

διασχίζοντας τα στυγνά μάτια που ξημέρωσαν τις σειρήνες

των εργοστασίων με τα ουρλιαχτά τους και τα πολεοδομικά συγκροτήματα

                   η ανυπολόγιστη δίψα μου τα τελευταία αστέρια

στη στενή η άκαμπτη δικαιοσύνη της οδύνης

 

κανέναν δεν αγάπησες εσύ σε αναζητούν οι χειμώνες

εκεί πανευτυχείς με το τρύπιο σακάκι μου

αναδύεται ένα σύμπαν έκαψες πασίχαρη κακοσμία

θα σου πω η ελεημοσύνη ετίναξε την ακαταπόνητη

νοσταλγία να μην ξέρεις ούτε τί είναι να είσαι άντρας

ο αχρείος περαστικός που περπάτησε πλάι στη θάλασσα

και δεν είχε πίστη ούτε ήξερε

τη φιλόδωρη άγνοια των βασιλιάδων

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΠΑΥΛΕΙΣ

 

MIGUEL LABORDETA

 

ΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΜΕΝΕΣ ΕΠΑΥΛΕΙΣ

 

οι παλιές επαύλεις που κάηκαν

από την ετυμηγορία του ανέμου και τις ταριχευμένες πεταλούδες

και ο τρόμος των βρεγμένων ενδυμάτων είναι κηδεία

των ηλιακών κουρέων των επίτιμων πολιορκημένων

του πληρεξούσιου ταύρου μαζί με αρχαίους μεθυσμένους

που τραγουδούσαν στις όχθες του μεγάλου ποταμού

την τρελή σερενάτα ενός Μαΐου γλυκά-γλυκά μελλοθάνατου

στα παραποτάμια κυλικεία και ίσως ίσαμε το φεγγάρι ακόμα

 

το περιορισμένο άπειρο θα έλαμπε εκ νέου

ουρανός απέραντος σαν θάλασσα στη δύση

με ολκούς σκαμμένους από χελιδόνια

 

και σκάφη αστρικά φορτωμένα

με όμορφους και ασυγκράτητους τεθνεώτες και πλέοντα

προς τις κορυφές πύργων στεφανωμένων με φως σαββατιάτικο

από λυκόφως θρήνων δίπλα στην αιωνιότητα

στις καμπάνες μιας καρδιάς απριλιάτικης

 

ευσπλαχνικό το μεγάλο ποτάμι κουβάλαγε

τη φοβερή χαρούμενη σιωπή των μελλούμενων αιώνων

που θα φτάσουν στο όνειρο του χυμένου χρόνου

και των ματαιωμένων μαχών

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΚΡΙΤΙΚΗ

χρήστης Stavros Anastasopoulos είναι με το χρήστη Yorgos Kentrotis.

5 λ.  · 

Για την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας και την Μνήμη Διονυσίου Σολωμού

Για τούτο εδώ το κέντημα έχω γράψει βιβλιοκρισία που υπάρχει στο πρόσφατο βιβλίο μου με τίτλο «Φιλολογικά, Φιλοσοφικά και Ποιητικά τού 2024» (Αθήνα 2025, εκδόσεις «Κοράλλι»). Τον Γιώργο Κεντρωτή δεν τον γνωρίζω από κοντά, αλλά τον σέβομαι. Πρώτα πρώτα, είναι κύριος, διότι κάθε που λαμβάνει έργο σου, σπεύδει να το διαφημίσει εδώ. Ελάχιστοι το κάνουν αυτό. Έπειτα, υπερβαίνει την έννοια του πανεπιστημιακού και ανάγεται διά των βιβλίων του σε σπουδαίο πνευματικό άνθρωπο. Μην παρεξηγηθώ: είναι εξαιρετικός επιστήμων, πάντοτε βιβλιογραφικά ενημερωμένος, κατέχει την τεχνική· μα πλάι σε αυτήν προσθέτει και την καρδιά, κάνοντας πράξη τον συνδυασμό που ζητούσε ο Σολωμός. Διαθέτει, δε, γούστο και φαντασία, πράγματα που δεν διδάσκονται. Ενίοτε τον πολεμούν, κάτι που εξασφαλίζει την πορεία του προς τον μύθο. Δίχως εχθρούς δεν γράφεις ιστορία.

Στο βιβλίο αυτό ο Κεντρωτής προσφέρει άριστη μετάφραση, αλλά όχι μόνον αυτό: το έργο του είναι υπόδειγμα ελληνικών, μετρικής, τήρησης των κανόνων, μα και πνευματικής ελευθερίας. Αναδημιουργεί τον σολωμικό στίχο, προσπαθεί να φανταστεί πώς ο ποιητής θα είχε γράψει στα ελληνικά τα ιταλικά του ποιήματα. Η πολυετής διαμονή του στην Κέρκυρα οπωσδήποτε τον βοηθάει: άριστος χειριστής της επτανησιακής ντοπιολαλιάς, ενίοτε και γλωσσοπλάστης, με φειδώ και όπου χρειάζεται. Γιʼ αυτό τον επαινώ: σε μια εποχή που βλέπεις τα ίδια και τα ίδια, μια διαρκή τάση προς επίδειξη της επιστημοσύνης, ο Κεντρωτής κάνει την διαφορά, διότι δεν το παίζει λόγιος· είναι λόγιος.

Εύγε για αυτήν την εντυπωσιακή δημιουργία. Πρέπει να υπάρχει σε κάθε ελληνική βιβλιοθήκη.