ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

JORGE LUIS BORGES

ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

Ο Θεός που έπιασε ένας (και στο γένος του έχει έναν ο Ατρέας)

σ’ έν’ ακρογιάλι, που το αντιμάμαλο όλο καταπίνει,

έγινε λέων, πάνθηρας και δράκος, και ύστερα εγίνη

και δέντρο, εγίνηκε νερό. Το δε νερό είναι ο Πρωτέας.

Είναι η νεφέλη η αξέχαστη· είναι η δόξα που τη συναντάμε

το δειλινό στις γειτονιές, που πέφτει και τις κοκκινίζει·

το μέλστρομ είναι που τους πάγους πλέκει και τους στροβιλίζει·

αλλά είναι και το δάκρυ μου το ανώφελο, σαν σε θυμάμαι.

Υπήρξε στην κοσμογονία η μυστική αρχή: μια ρίζα ν’

αρδεύει τη γη που μας τρέφει, τη φωτιά που καταστρέφει,

και τους θεούς που διοικούν αυγή και δύση, αιθρίες, νέφη.

(Έτσι ο Σενέκας και ο Θαλής από τη Μίλητο το ορίζαν.)

Η θάλασσα, ω νερό, και τα κινούμενα όρη, που θα έβγει

το πλοίο, για να τσακιστεί, οι μόνες είναι αναφορές σου·

και ο χρόνος ο αμετάκλητος, που μας πληγώνει και όλο φεύγει,

δεν είναι τίποτ’ άλλο πάρεξ μία από τις μεταφορές σου.

Μες στους ολέθριους άνεμους λαβύρινθος υπήρξες: δίχως

καν τοίχους και παράθυρα· και στους διαδρόμους του το κόστος

σε μόχθο και αγωνία ήταν μέγα. Και ήταν του Οδυσσέα ο νόστος

και του βεβαίου Θάνατου και της αβέβαιης Τύχης ήχος

που μας μπερδεύει. Λάμψη από στυγνού σπαθιού λεπίδα εισπράττεις·

στεγάζεις, σάμπως μέσα σε όνειρο, τέρατα και βραχνάδες·

οι γλώσσες των ανθρώπων σού αποδίδουν θαύματα, ικμάδες

μοναδικές· και η ροή σου ονομάζεται Γάγγης ή Ευφράτης.

(Του πρώτου τα νερά είναι –λέγεται– ιερά. Πλην είναι ανάγκη

να πούμε πως, όπως και οι θάλασσες, μυστήριους έχουν δρόμους

εναλλασσόμενους, και η γη έχει πόρους, κι έτσι, με τους νόμους

της φύσης, όλοι μας στα ύδατα έχουμε λουστεί του Γάγγη.)

Είδε ο Ντε Κουίνσυ μέσα στων ονείρων τα βοώντα σμήνη

να λιθοστρώνονται με καύκαλα απ’ τα έθνη όλα οι ωκεανοί σου·

κατεύνασες λαχτάρες γενεών και γενεών· κι εξ ίσου

καλά την όψη του πατέρα μου και του Χριστού έχεις πλύνει.

Νερό, σε ικετεύω για ένα: κόμπο κάμε, σαν θα σκύψεις

να δέσεις με όνειρα τις λέξεις τις πολλές μου. Και θυμήσου –

του Μπόρχες μνήσθητι: του φίλου σου και του κολυμβητή σου.

Την ύστατη στιγμή, παρακαλώ, απ’ τα χείλη μου ας μη λείψεις.

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.