Δευτέρα 14 Ιανουαρίου 2008

ΣΤΟΝ ΑΓΕΡΑ



MANUEL ALTOLAGUIRRE (1905-1959)


POR DENTRO


Mis ojos grandes, pegados
al aire, son los del cielo.
Miran profundos, me miran
me están mirando por dentro.
Yo pensativo, sin ojos,
con los párpados abiertos,
tanto dolor disimulo
como disagracias enseño.
El aire me está mirando
y llora en mi oscuro cuerpo;
su llanto se entierra en carne,
va por mi sangre y mis huesos,
se hace barro y raíces busca
con las que brotar del suelo.
Mis ojos grandes, pegados
al aire, son los del cielo.
En la memoria del aire
estarán mis sufrimientos.


*********


ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ


Τα μάτια μου, μεγάλα, πλανώμενα
στον αγέρα, είν' αυτά τ' ουρανού.
Θωρούν, βαθιά καθώς είναι, με κοιτάζουν,
με περιεργάζονται από μέσα.
Κι εγώ, σκεπτικός, χωρίς μάτια,
μα με τα βλέφαρα ανοιχτά,
κρύβω τόσο πόνο
όσα και τα πάθη που δείχνω.
Ο αγέρας με αντικρίζει
και θρηνεί μες στο σκοτεινό μου κορμί.
Θρηνεί και ο θρήνος του σάρκα παίρνει,
μες απ' το αίμα μου περνά και τα οστά μου,
πηλός γίνεται και ρίζες ψάχνει
απ' το χώμα να ξεπεταχτεί.
Τα μάτια μου, μεγάλα, πλανώμενα
στον αγέρα, είν' αυτά τ' ουρανού.
Στην ανάμνηση του αγέρα
θα βρίσκονται τα πάθη μου.


Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη.

15 σχόλια:

  1. Δύο πολύ όμορφα ποιήματα, τόσο το πρωτότυπο όσο και η μετάφραση. Περιμένουμε κι άλλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @locus solus:

    Να 'στε καλά!

    Βέβαια εγώ (κουβέντα να γίνεται) θα μιλούσα για ένα και το αυτό ποίημα (κι ας είναι σε δύο γλώσσες), θεωρώντας δεδομένο ότι η μετάφραση (τουλάχιστον η συγκεκριμένη)στόχο έχει να αποδώσει το πρωτότυπο κι όχι ν' αποτελέσει αυτοτελές ποίημα. Τι γνώμη έχετε εσείς επ' αυτού;
    Θεωρείτε ότι μια μετάφραση πάντα είναι ένα "άλλο" ποίημα, ένα "άλλο" κείμενο;

    Την καλημέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ locus solus: Μου έχει στείλει και άλλα. Οπότε...

    @ elena: Χαίρε! Στείλε και τίποτε άλλο να το έχω καβάτζα. Ο Αλτολαγκίρρε ανήκει στις μεγάλες μου συμπάθειες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ ελενα
    Η ταπεινή μου γνώμη είναι πως μια μετάφραση άλλοτε είναι ¨άλλο¨ ποίημα κι άλλοτε όχι. Επιπλέον, άλλες φορές είναι καλύτερα να είναι ¨άλλο¨ ποίημα κι άλλες φορές όχι. Παραδείγματα ένθεν κι εκείθεν άφθονα. Το πράγμα ¨έχει πολλαχώς¨, που θά’ λεγε κι ο πρόγονος. Τί έχει να πει επ΄ αυτού ο προφέσορας;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ locus solus & elena: Ο περίπυστος πρόγονος που είπε ότι "το εν και το ον πολλαχώς λέγεται" δεσμεύει εσαεί τον ... προφέσσορα. Άρα, Λοκόσολος ορθώς λαλεί (πέραν του ότι ο ίδιος γνωρίζει κάλλιον εμού από δαύτα, κι ας κάνει τον μόδεστο).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. elena,Locus Solus:
    Ο Steiner στο "Μετά τη Βαβέλ" υποστηρίζει ότι ο μεταφραστής εισβάλλει, αποσπά και μεταφέρει σπίτι του - το ίδιο δεν κάνει και ο ποιητής;
    Ο Πατίλης στο "Ζεστό μεσημέρι" γράφει:
    Υπάρχω για να ληστεύω την ανυπαρξία./ Απο κει κουβαλάω με κόπο / Υπέροχα ποιήματα./ Είναι διάφανα, φωτεινά κι ανέκφραστα./ Αλλά στο δρόμο μου πέφτουνε, σπάνε./ Τα μπαλώνω, τα κολλάω με λέξεις./ Με λέξεις που οι άνθρωποι λένε./ Μ' αυτά που ξέρω, που βλέπω κι ακούω./ Και τα χαλάω μ' αυτό που υπάρχει.

    Ευτυχώς οι μεταφράσεις που αναρτώνται στο ιστολόγιο δεν είναι από το ευτελές υλικό των (σύμφωνα με τον Κακριδή) "μεταφρασέζικων". Έχουμε πέσει σε φοβερούς παλιατζήδες! Συλλέγετε ποιήματα αξίας και, αφού τα μεταποιείτε χρησιμοποιώντας μεταχειρισμένες λέξεις, μας τα πουλάτε ως ολοκαίνουργια!
    Το να σημειώσουμε ότι την κακή μετάφραση την καταλαβαίνει κανείς ακόμη κι αν δε γνωρίζει τη γλώσσα του πρωτοτύπου, θα ήταν σα να κομίζουμε γλαύκα εις Αθήνας.
    (Το ωραίο σώμα του ποιήματος αντικαθιστούν τα τετηκότα κρέατα της μετάφρασης).
    Συμπέρασμα: Ευχαριστούμε Έλενα, κύριε Κεντρωτή, Locus Solus κ.α. που οι μεταφράσεις σας είναι γκομενάρες!


    Υ.Γ.Έχουμε διαβάσει πολλές θεωρίες μετάφρασης,αλλά τα κείμενα που μας προσπόρισαν τα χρειώδη ήταν τα κλασικά: Η "Ποιητική" και το τρίτο βιβλίο της "Ρητορικής" του Αριστοτέλη, ο "Ίων", ό "Φαίδρος", ο "Κρατύλος" και το "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, η ψευδολογγίνεια πραγματεία "Περί Ύψους" και το "Ars poetica" του Ορατίου.
    Από το τελευταίο βιβλίο θυμόμαστε και αφιερωνούμε:
    Dixeris egregie notum si callida verbum reddiderit iunctura novum.

    Τα σέβη μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @locus solus:
    Χαίρομαι που συμφωνούμε!
    Τους θερμούς χαιρετισμούς μου!

    @κ. Κεντρωτή:
    Ό,τι πει ο maestro!

    @lapsus digiti:
    Ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Δεν κρύβω βέβαια ότι (ακόμα κι αν ίσως δεν αφορά εμένα) αυτό το "παλιατζήδες" μου 'ρθε κάπως απότομο..Είτε είναι καλές οι μεταφράσεις είτε όχι, για 'μένα μετάφραση είναι μετάφραση, συνεπώς επιστήμη και, πάνω απ' όλα, λειτούργημα. Ίσως φαίνεται υπερβολικό, πείτε με "πορωμένη" αν θέλετε, αλλά immerhin οι μεταφραστές καθιστούν δυνατό κάτι που θα ήταν διαφορετικά αδύνατο, ανοίγοντας νέους δρόμους.

    Θα είχαν όλοι πρόσβαση σε ξενόγλωσσα κείμενα; Θα είχαν(ή έχουν) όλοι τη δυνατότητα ή τη θέληση να μάθουν ξένες γλώσσες μόνο και μόνο για να μπορούν να διαβάζουν το πρωτότυπο; Ρητορικά, σαφώς, τα ερωτήματα.

    Ακριβώς δε επειδή το βλέπω έτσι, πιστεύω ότι ο μεταφραστής πρέπει να ξέρει τι κάνει και να φέρει την ευθύνη των πράξεών του, ούτως ειπείν, των μεταφρασμάτων του.

    Σαφώς εκνευρίζομαι όταν βλέπω να "βεβηλώνονται" κείμενα, αλλά εξακολουθώ το χαβά μου, εμμένοντας στην ανωτέρω θέση μου, γιατί ούτως ή άλλως πιστεύω ότι κανείς μόνο με τις σοβαρές μεταφράσεις πρέπει ν' ασχολείται. Έτσι, τέτοιοι χαρακτηρισμοί που δεν είναι δυνατόν να αφορούν σοβαρές μεταφράσεις και σοβαρούς μεταφραστές, δεν ταιριάζουν με τη μεταφρασιοθεωρία μου..

    Όπως λένε κι οι παλιοί, άλλο κακό να μη μας τύχει..

    Ομολογώ δε ότι το "μεταφρασέζικα" μου άρεσε ως λέξη!

    Την καλησπέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ lapsus digiti: Ωραία τα είπες και προσυπογράφω. Χρειάζεται να πω ότι το ωραιότερο που έχω ακούσει για μετάφρασή μου είναι το "γκομενάρα" που έγραψες;! Ναι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @ έλενα: "Μεταφρασέζικα", αγγλιστί "translatorese".
    Είναι, αλήθεια, η μετάφραση επιστήμη; (Μη μου γράψεις καμμιά πραγματεία!) Χαίρε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Για εμάς ο σπουδαίος μεταφραστής δεν μπορεί να μην είναι ποιητής (κι ως γνωστόν οι ποιητές αγαπούν την παιδιά!) Συγνώμη που η ταπεινότης μας τόλμησε να συγκρίνει το έργο των μεταφραστών με τους παλιατζήδες (την επόμενη φορά θα βρούμε πιο «σοβαρό» επάγγελμα που να ταιριάζει στη «μεταφρασιοθεωρία» σας). Γιατί δε τα βάζετε και με τον Πατίλη που αποκαλεί τους ποιητές «ληστές»;
    Όλοι μεταφράζουμε. Τα προβλήματα που έχουμε στην επικοινωνία, στο να κατανοήσουμε τον γραπτό και προφορικό λόγο του άλλου, είναι προβλήματα μετάφρασης! Το να διαβάζουμε –μονοσήμαντα- μια σκέψη του άλλου είναι πρόβλημα μετάφρασης!
    Η μετάφραση της ποίησης είναι πάνω απ’ όλα τέχνη. Κυριαρχεί η αισθητική κι όχι η ηθική. Είμαστε με τους μεταφραστές που δεν ενοφθαλμίζονται τις κοντόφθαλμες σημασίες των λεξικών. Ο μονόφθαλμος μεταφραστής χαράζεται στη μνήμη των αναγνωστών του ως ούτις!

    Η κοσμοθεωρία μας : Καλύτερα τα καπηλειά απ’ τους καπηλευόμενους!

    Υ.Γ. Την άλλη φορά που θα κυκλοφορείτε στο διαδίκτυο ρίξτε καλού κακού πάνω σας ένα αλεξίκακο γιλέκο.

    Χαίρετε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @Γιώργος Κεντρωτής: Λένε ότι οι μεταφράσεις είναι σαν τις γυναίκες: όσο πιο ωραίες είναι τόσο πιο άπιστες. Οι δικές σας είναι και γκομενάρες και πιστές!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. @κ. Κεντρωτή:
    Ξέρω ήδη την άποψή σας επ΄αυτού κι έτσι γλιτώσατε την πραγματεία. Πάντως, είτε είναι είτε δεν είναι, εγώ ως τέτοια την αντιμετωπίζω.
    Μ' αυτό, φαντάζομαι, δεν θα έχετε αντίρρηση, σωστά;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @lapsus digiti:
    Πολύ φοβάμαι ότι εσείς διαβάσατε μονοσήμαντα την απάντησή μου. Δεν έκρινα εσάς που στείλατε τις διάφορες απόψεις περί μετάφρασης και μεταφραστών, ούτε τα βάζω με τον Πατίλη ούτε και με κανέναν άλλο.

    Απλά κατέθεσα τη δική μου άποψη περί μετάφρασης που δε συμφωνεί με το "παλιατζήδες" (γούστα είν' αυτά), ούτε βέβαια και με τους "ποιητές-ληστές".

    Παρεπιπτόντως, ο γραπτός λόγος όταν έχει στοιχεία του προφορικού και, πολύ περισσότερο, όταν χρησιμοποιείται ως προφορικός, ενέχει ούτως ή άλλως δυσκολίες κατανόησης για όλους, μηδενός εξαιρουμένου. Φαντάζομαι δεν περιμένατε εμένα να σας το πω.

    Την επόμενη φορά λοιπόν που θα κυκλοφορήσω στο διαδίκτυο θα προσπαθήσω να θυμηθώ να ξεχάσω την άποψή μου στο σπίτι.

    Την καληνύχτα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. @ ΟΛΟΙ: Γουστάρω! Γουστάρω γενικώς να βγαίνουνε σπαθιά και να σφαζώνται κόσμος (σχήμα κατά το νοούμενον στην πελοποννησιακή διάλεκτο) Αλλά, βρε παιδί μου, δεν λέω, με κολακεύει, ... αλλά ΚΑΙ γκομενάρα ΚΑΙ πιστή; Γίνεται; Λίγο μέικ απ, λίγο ρουζ -έστω- για την ιδέα του λοξοκοιτάγματος δεν μπαίνει;... Χαιρετώ σας γλυκοτριανταφυλλοασπαζόμενός σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλό το «μεταφρασέζικα». Βλέπε εδώ και συζήτηση για εναλλακτικές αποδόσεις του όρου translationese.

    ΑπάντησηΔιαγραφή