ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

PIER PAOLO PASOLINI

 

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Πάνε δυο-τρία χρόνια που δεν γράφω ποίηση. Ποτέ μου δεν το περίμενα αυτό. Στην πραγματικότητα, άρχισα να γράφω στα επτά μου, και έγραφα χωρίς διακοπή μέχρι πριν από δύο-τρία μόλις χρόνια. Γιατί δεν γράφω πια; Επειδή έχω χάσει τον παραλήπτη. Δεν βλέπω με ποιόν να κάνω διάλογο χρησιμοποιώντας αυτή την όντως στυγνή ειλικρίνεια που χαρακτηρίζει την ποίηση. Για πολλά χρόνια πίστευα ότι υπήρχε αποδέκτης των «εξομολογήσεων» και των «μαρτυριών» μου. Ε, τώρα, λοιπόν, συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει. Ότι με τους φίλους σου δεν χρειάζεται να εκφράζεσαι με ποίηση: εκφράζεσαι υπάρχοντας. Οι εκζητήσεις σου, οι υπερβολές σου, οι ιδέες σου εκφράζονται ζώντας τη ζωή σου. Η ποίηση απαιτεί να υπάρχει κοινωνία (δηλαδή κάποιος ιδανικός αποδέκτης) ικανή να κάνει διάλογο με τον καημένο τον ποιητή. Στην Ιταλία τέτοια κοινωνία δεν υπάρχει. Υπάρχει ένας καλός λαός που είναι ακόμα συμπαθητικός (ειδικά εκεί που δεν φτάνουν οι εφημερίδες και η τηλεόραση) και μια μικρή ελίτ καλλιεργημένων και απελπισμένων αστών. Κοινωνία, όμως, με την οποία μπορεί κανείς να σχετιστεί μέσω της ποίησης, δεν υπάρχει. (Το λέω αυτό, γιατί ο ποιητής πρέπει μεν να έχει αυταπάτες, αλλά, όταν τις χάνει, δεν πρέπει να αυταπατάται ότι τις έχει ακόμα.)

 

Από το: Pier Paolo Pasolini, Saggi sulla politca e sulla societa, a cura di W. Siti & S. De Laude, Mondadori, Milano 1999, p. 856.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

 

******************************

 

No, non scrivo più poesie da due o tre anni. Questo non me lo sarei mai aspettato. Ho cominciato a scrivere infatti a sette anni d'età, e ho scritto senza interruzione fino appunto a due o tre anni or sono. Perché non scrivo più? Perché ho perduto il destinatario. Non vedo con chi dialogare usando quella sincerità addirittura crudele che è tipica della poesia. Ho creduto per tanti anni che un destinatario delle mie «confessioni» e delle mie «testimonianze» esistesse. Mi sono dunque ora accorto che non esiste. Che con gli amici non c'è bisogno di esprimersi con la poesia: ci si esprime esistendo. Le proprie esagerazioni, i propri eccessi, le proprie idee si esprimono vivendo. La poesia richiede che ci sia una società (ossia un ideale destinatario) capace di dialogare con il povero poeta. In Italia una tale società non c'è. C´è un buon popolo ancora simpatico (specie là dove non arrivano i giornali e la televisione) e una piccola élite di borghesi colti e disperati. Ma una società con cui ci si possa mettere in rapporto attraverso la poesia non c'è. (Lo dico perché un poeta deve avere delle illusioni, ma quando le perde non deve illudersi di averle ancora.)