Η ΝΩΧΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΥΧΕΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΩΝ

BERTOLT BRECHT


Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΣΥΓΧΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Η βαβυλωνιακή –που λέτε- σύγχυση των λέξεων
οφείλεται στ’ ότι οι εν λόγω λέξεις
είναι η γλώσσα αυτών που παρακμάζουν.
Τ’ ότι δεν την καταλαβαίνουμε πια
οφείλεται στ’ ότι
η κατανόησή της δεν μας χρησιμεύει πια σε τίποτα
Τί να το κάνουν οι νεκροί
να τους λες πώς θα γινότανε
νά ’χανε ζήσει καλύτερα; Μην παρακινείς
και μην προτρέπεις τους αδρανείς
και όσους τά ’χουνε τινάξει
τον κόσμο να γνωρίσουν. Μην τσακώνεσαι
με όποιον έχει να τον περιμένουν κηπουροί.
Καλύτερα είναι –λέω– υπομονή να κάνεις.

Τώρα τελευταία ήθελα
με πονηριά να σας διηγηθώ
την ιστορία ενός σταρέμπορα στην πόλη
του Σικάγου. Στη μέση εκεί που μίλαγα όμως
μ’ εγκατέλειψε τροχάδην η φωνή μου
γιατί είχα απρόσμενα και απότομα
καταλάβει τί κόπο
θα κατέβαλλα να πω την ιστορία αυτή
σ’ όσους ναι μεν δεν έχουνε ακόμη γεννηθεί,
μα σίγουρα θα γεννηθούνε, και μάλιστα
θα ζήσουν σε εντελώς άλλους καιρούς,
αφήνω που –οι τυχεράκηδες!– θ’ αδυνατούν
να καταλάβουν τί είναι σταρέμποραςκαι πώς το σινάφι του
κερδοσκοπεί εδώ ακριβώς δίπλα μας τώρα.

Άρχισα, λοιπόν, να τους το εξηγώ. Μέσα στο νού μου
τον εαυτό μου άκουγα να μιλάει χρόνια εφτά,
πλην δεν συνάντησα
ειμή μόνο βουβές γκριμάτσες απορίας από όλους
τους αγέννητους εκεί ακροατές μου.
Έτσι κατάλαβα ότι εγώ
λέω κάτι
που κάποιοι άλλοι δεν μπορούν να καταλάβουν.

Μου λένε τότε εκείνοι: Μάλλον θά ’πρεπε
τα σπίτια σας ν’ αλλάξετε... το φαΐ...
τον εαυτό σας. Μα για πες μας τώρα εσύ εμάς εδώ –
δεν είχατε κανά σχέδιο πρόχειρο
ή κάποια πρόταση, παρμένη –έστω– απ’ τα βιβλία μέσα
των πιο παλιών καιρών;...
Δεν είχατε μια πρόταση ανθρώπινη
σχεδιασμένη-περασμένη στο χαρτί;
Γιατί μας φαίνεται πως
τα ελατήριά σας είναι πιο κάτω και από ταπεινά,
και υπέρ το δέον υποκείμενα
σε αλλαγές τα προγράμματά σας. Σχεδόν οι πάντες εδώ
διαπιστώνουν
πόσο φτηνά και απάνθρωπα είναι…
και ότι μιάς χρήσεως είναι και μόνον.
Δεν υπήρχε, άραγε, κανά παλιό
απλό πλάνο στη διάθεσή σας
να σας οδηγήσει να βγείτε από τη σύγχυση;

Τους απαντώ: Τα σχέδια υπήρχανε·
μα, βλέπετε, είταν πήχτρα στις διορθώσεις:
πέντε φορές είχαν απάνω τους γραφτεί
σημάδια και κόντρα σημάδια που τά ’καναν
πολύ πιο δυσανάγνωστα και από δυσανάγνωστα,
και άλλες πέντε φορές άλλαξε η πρόταση η αρχική
που πλέον δεν καταλαβαίναμε γρυ
τί επί τέλους ήθελε να πει, τόσο δε,
που κι οι πατεράδες μας εμάς
σε τούτες που σας λέω τις αναφορές
κατάντησαν να μοιάζουνε σ’ εμάς μονάχα.
Τότε ακριβώς τους έφυγε το κουράγιο και η όρεξη
και με παράτησαν στη νωχελική κατανόηση ανθρώπων
τυχερών και πολύ ευτυχισμένων.



Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.