ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΑ για την έκδοση των Απάντων του Δημήτρη Ζαχαράκη

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ

ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΑ

για την έκδοση των Απάντων του Δημήτρη Ζαχαράκη

      Φίλε αναγνώστη, το βιβλίο που έχεις στην κατοχή σου περιλαμβάνει όλα τα ολοκληρωμένα έργα (ποίηση, θέατρο, μεταφράσεις, τραγούδια, διηγήματα) αλλά και όλες τις σημειώσεις ημερολογιακού τύπου, σχέδια που δεν αναπτύχθηκαν και ημιτελή έργα του Δημήτρη Ζαχαράκη. Ένα όνομα που ίσως θ’ άφηνε μεγαλύτερο ίχνος στη λογοτεχνία αν είχε μετατραπεί σ’ ένα πιο ταιριαστό ψευδώνυμο. Μια τέτοια πράξη απ’ τη μεριά του εκλιπόντος θα σηματοδοτούσε την απόφασή του να προσπεράσει το οποιοδήποτε εμπόδιο στην καλλιτεχνική του εξέλιξη αλλά και τις αδυναμίες του χαρακτήρα του. Θα έδειχνε πως δεν αναγνωρίζει σ’ αυτή τη βαρετή παράταξη συλλαβών το όνομα που είναι πραγματικά δικό του και αντιπροσωπεύει την πνευματική του καταγωγή και τις επιδιώξεις του. Όμως μια τέτοια μορφοποιητική ονοματοθεσία δεν έγινε ποτέ κι αυτή η μοιραία του αμέλεια δεν πρέπει να οφείλεται σε έλλειψη γνώσης και συναίσθησης, μάλλον σ’ αυτήν την κωλυσιεργία που κατέτρεξε τη ζωή του. Σπούδασε βιολογία, μουσική, μελέτησε την ελληνική και αγγλική γλώσσα, όμως δεν έγινε ποτέ βιολόγος, μουσικός ή φιλόλογος. Η αργοπορημένη του ενασχόληση με τη λογοτεχνία μοιάζει σαν φυσική συνέπεια: οι διασκορπισμένες γνώσεις που αποκόμισε διοχετεύτηκαν σε μια αναζήτηση του λόγου. Ίσως αυτή η κωλυσιεργία να εισέβαλε αρχικά από το περιβάλλον του όμως δεν αποτινάχτηκε έγκαιρα ώστε να μην γίνει στοιχείο του χαρακτήρα του. Έτσι, η πάλη με τον εαυτό του –κάτι απαραίτητο για κάθε καλλιτέχνη– προσδίδει στο έργο του δύο κύριες συνιστώσες : την ενατένιση και την αίσθηση του γελοίου. Για την ποιότητα της ενατένισής του σίγουρα θα υπάρξουν πολλές διαφορετικές απόψεις αλλά η αίσθηση του γελοίου στο έργο του είναι αδιαμφισβήτητη. Άλλωστε, ακόμα κι αν μια τέτοια αίσθηση αποδεικνύεται γελοία, είναι εν τέλει εύστοχη. (Γελοία αίσθηση του γελοίου; Προφανώς έχω επηρεαστεί από τη μελέτη του έργου του.) Ο τρόπος που έφυγε απ’ τη ζωή –το οξύ έμφραγμα κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του πρώτου και τελευταίου βιβλίου του που είδε τυπωμένο– νομίζω πως επικύρωσε με τον πιο τραγικό τρόπο την προσωπική του commedia. Θα έπρεπε ν’ αναζητήσουμε την αιτία σε μια κρυφή, κακοφορμισμένη φιλοδοξία που ξέσπασε απότομα ή μήπως κατέρρευσε υπό το βάρος όλων αυτών που έβλεπε πως αναπόφευκτα θ’ ακολουθούσαν; Παραγγελίες, συνεντεύξεις, ταξίδια, ομιλίες, κριτικές, όλα αυτά τέλος πάντων που συνοδεύουν τη ζωή ενός αναγνωρισμένου λογοτέχνη. Όπως και να έχει το πράγμα εύχομαι το ευτράπελο της ζωής και του θανάτου του να μην εμποδίσει τον όποιο σεβασμό ή απόλαυση σου προκαλεί το έργο του, φίλε αναγνώστη.