Πέμπτη 15 Μαΐου 2008

"ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ": ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ Ο ΑΤΑΟΥΑΛΠΑ ΓΙΟΥΠΑΝΚΙ


ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ Ο ATAHUALPA YUPANQUI


PREGUNTITAS SOBRE DIOS


Un dia yo pregunté:
Abuelo, donde esta Dios ?
Mi abuelo se puso triste,
y nada me respondió.

Mi abuelo murió en los campos,
sin rezo ni confesión.
Y lo enterraron los indios
flauta de caña y tambor.

Al tiempo yo pregunte:
Padre, que sabes de Dios ?
Mi padre se puso serio
y nada me respondió.

Mi padre murió en la mina
sin doctor ni protección.
Color de sangre minera
tiene el oro del patrón !

Mi hermano vive en los montes
y no conoce una flor.
Sudor, malaria, serpientes,
es la vida del leñador.

Y que nadie le pregunte
si sabe donde esta Dios.
Por su casa no ha pasado
tan importante señor.

Yo canto por los caminos,
y cuando estoy en prisión
oigo las voces del pueblo
que canta mejor que yo.

Hay un asunto en la tierra
más importante que Dios,
y es que nadie escupa sangre
para que otro viva mejor.

Que Dios vela por los pobres ?
Tal vez si, y tal vez no .
Pero es seguro que almuerza
en la mesa del patrón.


13 σχόλια:

  1. Καλά, ακόμα δεν ήρθε το καλοκαίρι κι αρχίσατε τις επαναλήψεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @ locus solus: Εν αναμονή απαντήσεως θα τίθενται εκ νέου οι ερωτήσεις. Ξέρει τίποτα ο Εστραγκόν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @locus solus:

    A aver, estimado señor..Le parece lo siguiente buena razón para "repetir" esta buenísima canción..? ¡Que aproveche!

    Ερωτήματα για το Θεό

    Μια μέρα από μόνος ρώτησα:
    «Παππού, πού βρίσκεται ο Θεός;»
    Εκείνος με λύπη κοίταξε
    κι έμεινε λίγο σιωπηλός.

    Ο παππούς μου στους κάμπους πέθανε
    χωρίς εξομολόγηση και προσευχή.
    Παίζοντας τα παιδιά τον βρήκανε
    φλάουτο από καλάμι πάνω στη γη.

    Με τον καιρό πάλι εγώ ρώτησα:
    «Πατέρα, μην ξέρεις κάτι για το Θεό;»
    Εκείνος με μιας σοβάρεψε
    και τίποτα δεν είπε γι’ αυτό.

    Στο ορυχείο ο πατέρας τέλεψε
    δίχως γιατρό, μήτε βοηθό∙
    χρώμα από αίμα πήρε
    ο χρυσός που είχε το αφεντικό.

    Το αδέρφι μου στα όρη μένει
    και δε γνωρίζει ούτε ψυχή.
    Μόνο ιδρώτας και μαλάρια
    του ξυλοκόπου η ζωή.

    Κανείς ας μη μου τον ρωτήσει
    αν ξέρει που είναι ο Θεός.
    Απ’ το δικό του το καλύβι
    δεν περνά ο κύριος αυτός.

    Εγώ στους δρόμους τραγουδάω
    κι όταν βρίσκομαι στη φυλακή,
    τις φωνές απ’ το χωριό ακούω
    καλύτερες από την εμαυτή.

    Κάτι υπάρχει πιο σπουδαίο
    απ’ το Θεό σε αυτήν τη γη:
    κανείς το αίμα του δε χύνει
    να ‘χεις να χαίρεσαι εσύ!

    Άραγε ο Θεός μας βλέπει;
    Ίσως όχι, μπορεί και ναι.
    Πάντως σίγουρα θα τρώει
    με τ’ αφεντικό τις Κυριακές.

    Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη
    ¡Saludos cordiales!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ elena
    Σενιορίτα, αν ο "λόγος" που εκ των υστέρων σκαρώσατε δικαιολογεί την επανάληψη του συγκεκριμένου άσματος, αρμοδιότερος εμού να σας απαντήσει είναι ο ασυναγώνιστος ριμαδόρος Μένανδρος. Εμένα πάντως, ό,τι κι αν κάνετε μ' αρέσει!
    Ανταποδίδω τους απο καρδιάς χαιρετισμούς!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ γιώργος κεντρωτής
    Ο Εστραγκόν εξεμέτρησε το ζην - δηλητηρίαση απο escargots!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ locus solus: Ρε τον καψερό! ΔΕν κοίταγε να βολευτεί με κανά γογγύλι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ γιώργος κεντρωτής
    Δεν πρόλαβε, τα ’φαγε όλα ο κοιλιόδουλος Βλαδίμηρος! Κι επιπλέον, δεν πρόκαμε τα μαγεριά σημερινής σας ανάρτησης - σαν τον κάβουρα κι εσείς (όχι των Εξαρχείων)!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ locus solus: κανά καρόττο δεν έμενε;! Αλλά τί 'ναι ο κάβουρας, τί 'ναι το ζουμί του;...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Για την Έλενα η γνωστή αντιδραση


    Μια μέρα είπα απορημένος
    παπού που είναι ο Θεός;
    κι αυτός κοιτώντας λυπημένος
    έμεινε ώρα σιωπηλός

    Πέθανε ο παπούς στον κάμπο
    με δίχως ξόδι και ευχές
    κάτι παιδιά τον βρήκαν σάμπως
    φλάουτο από καλαμιές

    άλλη μια μέρα είχα ρωτήσει
    πατέρα τι είναι ο Θεός
    και κείνος δίχως ν' απαντήσει
    κοιτούσε κάπως σκυθρωπός

    Στα ορυχεία τονε βρήκαν
    δίχως το χέρι του γιατρού
    κι από το αίμα του βαφτήκαν
    τα πλούτη του αφεντικού

    ο αδερφός μου ζει στα όρη
    και δεν γνωρίζει ούτε ψυχή
    μαλάρια, ιδρώτας ξεροβόρι
    ήτανε όλη του η ζωή

    Και μην βρεθεί να τον ρωτήσει
    κανείς αν ξέρει τον Θεό
    τον Κύριο δεν έχερι συναντήσει
    ποτέ δεν πέρασε από δω

    Ένα τραγούδι έχω μαζί μου
    στους δρόμους μα και στη στενή
    μέχρι να σβήσει η φωνή μου
    μέσδα στου πλήθους τη φωνή

    Υπάρχει κκάτι πιο σπουδαίο
    απ το Θεό εκεί ψηλά
    κανείς το αίμα του - στο λέω -
    δεν δίνει να περνάς καλά

    Τάχα το μάτι του να παίζει;
    τάχα μας βλέπει ο Θεός;
    Το σίγουρο είναι πως τραπέζι
    του έχει ο αφεντικός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @Μένανδρο:
    Είπα κι εγώ..! Δε θα απαντήσει; Έτοιμη ήμουν να παρεξηγήσω. Στο "τσακ" με προλάβατε φίλτατε! Αστειεύομαι, βεβαίως βεβαίως.

    Και εντάξει, το παραδέχομαι: νικήσατε (υπήρχε και διαφορά χρόνου αντίδρασης ;ο)

    Αλλά, χα! Τι έχετε να πείτε για το παρακάτω;


    Tierra y cielo

    Mis dos manos cortadas
    unieron sus muñecas,
    y en árbol convertidas
    —el suelo en la cintura—
    agarraban la tierra
    y agarraban el cielo.

    Así, una mano hundida
    en la dura tiniebla
    y la otra mano libre
    como verdor en brisa,
    mientras aquélla roba
    del dolor su frescura,
    ésta luce en el aire
    la virtud cíe sus flores,

    Desenterrando abismos
    y escalando cristales
    el árbol de mi vida
    huye en dos direcciones.

    (Altolaguirre)

    Γη και ουρανός

    Τα δυο μου τα χέρια
    στους καρπούς ενωθήκαν
    και σαν δέντρο πλεγμένα
    -το έδαφος στη μέση-
    στο χώμα πατούσαν και
    πατούσαν στα ουράνια.

    Βυθισμένο το ένα
    μες στο σκούρο τον ίσκιο
    και το άλλο λευτέριο
    σαν το φύλλο σε αέρα∙
    το ένα να κλέβει
    απ’ τον πόνο το «άχι»
    και το άλλο να σπέρνει
    τα άνθη τα ακέρια.

    Αβύσσους περνώντας
    και κρύσταλλα κρύα
    το δέντρο της ζήσης
    σκορπά στα σημεία.

    Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

    Μια όμορφη καληνύχτα (καλημέρα)!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλημέρα Έλενα
    και σ΄ευχαριστώ για τον Altolaguirre. Σε ότι δεν έχει ρίμα, θα ήταν άσκοπο να αντιδράσω, με δεδομένα βέβαια και τα έλάχιστα Ισπανικά μου.
    Θα αντιδράσω σε ένα δυο σημεία, ως απορία.
    Γιατί λευτέριο και ακέρια, αφού δεν μεταφράζει ο Γρυπάρης, ούτε η μετάφραση απευθύνεται σε αναγνώστες μιας εποχής που τέτοιες λέξεις χρησιμοποιούνταν από ποιητές.
    Αν ήταν για την ανάγκη της ρίμας θα το κατανοούσα, εδώ όμως μου διακόπτουν την όμορφη αίσθηση και εικόνα που μου δημιουργεί το υπόλοιπο ποίημα. Το λεύτερο φύλλο και τα άνθη ακέραια μου ηχούν πιο εναρμονισμένα με το όλον ποίημα.
    Αν πάλι ο στόχος ήταν να τονίζεται η τελευταία λέξη κάθε στίχου στην παραλήγουσα θα μπορούσαν οι στίχοι να είναι:
    και ελεύθερο το άλλο
    (σαν το φύλλο στον αέρα)

    .....
    και το άλλο να σπέρνει
    ακέραια τα άνθη

    Επίσης από ένστικτο νομίζω ότι το δέντρο της ζήσης θα ήταν καλύτερο ως το δέντρο της ζωής και μάλιστα της ζωής μου(;) (de mi vida)το οποίο μάλλον δεν σκορπά (αφού μάλλον δεν υπάρχει αντικείμενο το οποίο να το σκορπά)αλλά σκορπιέται.
    Θα πρότεινα λοιπόν:
    Της ζωής μου το δέντρο
    στα σημεία σκορπιέται.

    Προς Θεού, δε σημαίνει ότι έχω δίκιο στα παραπάνω, ως απορίες ενός μη Ισπανομαθούς τα έθεσα και για χάρη της κουβέντας... και της αντίδρασης και με πολλή αγάπη για τη δουλειά που κάνεις πάνω στον Altolaguirre.

    Με την καλημέρα μου και πάλι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Αγαπητέ Μένανδρε,
    καλά κάνατε και εκφράσατε τις απορίες σας και χαίρομαι που μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να μιλήσουμε για τη μετάφραση. Τη μετάφραση την έκανα λίγο πριν τη στείλω στο Αλωνάκι, ζεστή-ζεστή, οπότε χρειάζονται ενδεχομένως διορθώσεις.

    Πέραν τούτου, το συγκεκριμένο ποίημα του Αλτολαγκίρε ξεφεύγει απ' το ύφος που χαρακτηρίζει γενικά το έργο του και με το συγκεκριμένο αριθμό συλλαβών σε όλο το ποίημα επιτυγχάνεται αυξημένος βαθμός μουσικότητας. Δε νομίζετε; Έτσι, ενώ γενικά δε μου αρέσουν οι συμβιβασμοί(αν και πολύ συχνά είναι αναγκαίοι), τόσο το "λευτέριο" όσο και το "ακέρια" είναι συμβιβασμοί. Αντί για "λευτέριο" κοίταξα όντως να γράψω "λεύτερο", αλλά δε μου ταίριαζε. Η λύση σας "και ελεύθερο το άλλο" λύνει το πρόβλημα όντως.

    Όσον αφορά, ωστόσο, το "ακέρια", προτίμησα να μείνει στο τέλος ως έχει γιατί ταιριάζει ωραία με την τελευταία λέξη του πρώτου τετράστιχου "αέρα". Ναι μεν, δε μιλάμε για ρίμα και ομοιοκαταληξία σ'αυτό το ποίημα, αλλά θεώρησα ότι αυτή η επιλογή συμβάλλει στη μουσικότητα. Το ίδιο ισχύει και για τους δύο τελευταίους στίχους. Θέλησα σε όλη τη στροφή να τονίζονται η δεύτερη συλλαβή και η παραλήγουσα, ενώ το "σημεία" ταιριάζει μουσικά -λέω εγώ τώρα- με το "κρύα" που με τη σειρά του ταιριάζει (για άλλους λόγους) με το "κρύσταλλα". Απλοϊκή η εξήγηση, αλλά...

    Όλα για χάρη της μουσικότητας..Ξέρω, βέβαια, ότι φορές-φορές παρασύρομαι, όπως μπορεί να συμβαίνει κι εδώ.

    Τώρα δε μόλις παρατήρησα το σχόλιο για το "σκορπά"-"σκορπιέται". Χρησιμοποιούμε το "σκορπά" με την έννοια του "σκορπιέται", έτσι δεν είναι; Τα φύλλα π.χ. "σκορπούν" στον αέρα. Όχι; Το "περίεργο" είναι überhaupt που "το δέντρο σκορπά", αλλά αφού ο Άλτο το θέλει να "δραπετεύει", να "φεύγει", να "καταφεύγει" κλπ. γιατί να μην "σκορπά"; :ο)

    Πέρα από τη γνώμη σας για τα παραπάνω, πώς σας φαίνεται ο Αρένας; Το ποίημα "Δυο πατρίδες έχω εγώ: την Κούβα και τη νύχτα" (στίχος, παρεπιπτόντως, του José Martí) είναι πανέμορφο. Δε χρειάστηκε να δω πολλά για να πειστώ: ο Αρένας μου αρέσει και έχω ήδη ψιλοαρχίσει..Σας το λέω έτσι για να σας κρατώ up-to-date.

    Πάντως, έχει δίκιο ο locus solus: "ασυναγώνιστος"!

    Τα σέβη μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή