ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΙΝ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ

JORGE CARRERA ANDRADE (1902-1978)

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΙΝ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ

Γεννήθηκα τον αιώνα που πέθανε το ρόδο

και η μηχανή είχε μολύνει κιόλας τους αγγέλους.

Το Κίτο πρόλαβε να δει

την τελευταία ταχυδρομική άμαξα εν κινήσει,

και στο δικό της βήμα να συγχρονίζονται

με στοίχηση καλή τα δέντρα,

οι φράχτες και των νέων ενοριών τα σπίτια,

εκεί που κυματίζαν τα χωράφια

και τ’ αργά γελάδια μηρύκαζαν σιωπή

όσο σπιρούνιζε ο άνεμος τα τελευταία του άτια.

Η μητέρα μου, φορώντας το ηλιοβασίλεμα,

είχε τα νιάτα της σε μιά βαθιά κιθάρα φυλαγμένα

και σπανίως τ’ απογεύματα τά ’δειχνε στα παιδιά της

μαζί με μουσική, με φως, με λόγια.

Εμένα μ’ άρεσαν οι υδρογραφίες της βροχής,

τα κίτρινα σκαθάρια στη μηλίτσα

και οι βάτραχοι που εβάραγαν δυό-τρεις φορές μαζί

το ξύλινο χοντρό τους σήμαντρο.

Του αέρα το ψηλό κατάρτι συνεχώς λοξοδρομούσε.

Η κορδιλλιέρα είταν ο γιαλός των ουρανών.

Ερχόταν καταιγίδα, και με παλμούς τυμπάνων

τα νοτισμένα της εφορμούσαν συντάγματα,

για να βγάλει κατόπιν ο ήλιος τις χρυσές του περιπόλους

και ν’ αποκατασταθεί η διάφανη ειρήνη στους αγρούς.

Οι άντρες έβλεπα να κουβαλάν δεμάτια το κριθάρι,

ν’ αναδύονται ψηλά στον ουρανό καβαλαραίοι,

να κατεβάζουν στην ευωδιαστή ακρογιαλιά με τα μάνγκο

τα βαγόνια των τραίνων κατάφορτα με βόδια που μουγκάνιζαν.

Η κοιλάδα είταν παρούσα εκεί και είχε τις αυλές της

όπου το γκρίζο χάραμα

κατάπινε των πετεινών τα κακαρίσματα·

η ζάχαρη ευώδιαζε στα δυτικά

απ’ τις σημαιούλες τις ειρηνικές των καλαμιών,

και το κακάο – το κακάο

εφύλαγε σε μια σχισμή τη μυστική του τύχη,

εκεί που ντύνονταν οι ανανάδες τη μοσχοβολιά τους

και οι γυμνές μπανάνες πρόβαραν

τις μεταξωτές τους τούνικες.

Όλα τούτα πέρασαν, διαβήκανε, κύμα το κύμα,

σαν να τά ’χαν γράψει επί ματαίω των αφρών γραφίδες.

Τα χρόνια πάνε δίχως βιάση μπερδεύοντας τα νήματά τους,

και η θύμηση νά ’ναι το πολύ-πολύ ένα μικρούλι νούφαρο

που βγάζει μέσ’ απ’ τα νερά την πνιγμένη του όψη.

Η κιθάρα έχει γίνει τώρα φέρετρο των τραγουδιών

κι ο κόκορας θρηνολογεί με μιά πληγή ανοιγμένη στο κεφάλι.

Οι επίγειοι άγγελοι έχουν πιά αποδημήσει όλοι·

μαζί τους πήγε και ο άγγελος ο μελαμψός του κακαόδεντρου.

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

******************************

BIOGRAFÍA PARA USO DE LOS PÁJAROS

Nací en el siglo de la defunción de la rosa
cuando el motor ya había ahuyentado a los ángeles.
Quito veía andar la última diligencia
y a su paso corrían en buen orden los árboles,
las cercas y las casas de las nuevas parroquias,
en el umbral del campo
donde las lentas vacas rumiaban el silencio
y el viento espoleaba sus ligeros caballos.
            
Mi madre, revestida de poniente,
guardó su juventud en una honda guitarra
y sólo algunas tardes la mostraba a sus hijos
envuelta entre la música, la luz y las palabras.
Yo amaba la hidrografía de la lluvia,
las amarillas pulgas del manzano
y los sapos que hacían sonar dos o tres veces
su gordo cascabel de palo.
            
Sin cesar maniobraba la gran vela del aire.
Era la cordillera un litoral del cielo.
La tempestad venía, y al batir del tambor
cargaban sus mojados regimientos;
mas, luego el sol con sus patrullas de oro
restauraba la paz agraria y transparente.
Yo veía a los hombres abrazar la cebada,
sumergirse en el cielo unos jinetes
y bajar a la costa olorosa de mangos
los vagones cargados de mugidores bueyes.
            
El valle estaba allá con sus haciendas
donde prendía el alba su reguero de gallos
y al oeste la tierra donde ondeaba la caña
de azúcar su pacífico banderín, y el cacao
guardaba en un estuche su fortuna secreta,
y ceñían, la piña su coraza de olor,
la banana desnuda su túnica de seda.
            
Todo ha pasado ya, en sucesivo oleaje,
como las vanas cifras de la espuma.
Los años van sin prisa enredando sus líquenes
y el recuerdo es apenas un nenúfar
que asoma entre dos aguas
su rostro de ahogado.
La guitarra es tan sólo ataúd de canciones
y se lamenta herido en la cabeza el gallo.
Han emigrado todos los ángeles terrestres,
hasta el ángel moreno del cacao.