ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΡΟΥΣΤΑΛΙΑΣ

 

ΜΑΚΛΕΝΑ ΝΙΚΑ

 

ΒΙΒΛΙΑ... ΒΙΒΛΙΑ...

 

ΣΙΝΕΦΙΛ

CÉSAR CANTONI

 

ΣΙΝΕΦΙΛ

 

Εγώ ήμουν ο Μίκυ Ρουρκ, εσύ ήσουν η Κιμ Μπάσιντζερ.

Για εννιάμιση βδομάδες ήμασταν ευτυχισμένοι.

Μετά ξεμείναμε από πλοκή και το σενάριο πήγε στράφι.

(Τα συνήθη: η ζωή, ο έρωτας, κάτι τέτοια...)

Σήμερα το πρωί, παίρνοντας πρωινό,

θυμήθηκα ξανά την ταινία μας.

Ήσουν τόσο όμορφη τότε σαν σταρ του σινεμά.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΟΣΟ Ο ΤΡΑΝΟΣ ΑΦΡΟΣ, Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΝΗΣΟΥ

 

PABLO NERUDA

 

ΟΣΟ Ο ΤΡΑΝΟΣ ΑΦΡΟΣ, Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΝΗΣΟΥ

 

Ὅσο ὁ τρανὸς ἀφρός, ὁ μέγιστος τῆς Μαυρονήσου,

τὰ κύματα, ὁ ἥλιος, τὸ γαλάζιο ἁλάτι σὲ μουσκεύουν,

ἐγὼ κοιτῶ ἀφοσιωμένος τὶς δουλειὲςς τῆς σφήκας

ποὺ ἐνέχυρο ἔχει τοῦ δικοῦ της σύμπαντος τὸ μέλι.

 

Πάει κι ἔρχεται μὲ πέταγμα ξανθό, ἰσορροπημένο,

σὰν νὰ δραπέτευσε πιασμένη ἀπό ᾽να ἀορατο σύρμα ἡ

κομψότης τοῦ χοροῦ, τῆς μέσης της ἡ πολλὴ ἡ δίψα

μὲ τὶς δολοφονίες ποὺ τὸ ἄγριο ἐκτελεῖ κεντρί της.

 

Τὸ οὐράνιο τόξο της, πετρέλειο καὶ πορτοκάλι,

κάτι ζητᾶ στὶς χλόες μέσα — ὡσὰν τὸ ἀεροπλάνο

μὲ θόρυβους ἀπὸ ἄγανα σταχυῶν πετᾶ καὶ σβήνει,

 

τὴν ὥρα ποὺ γυμνὴ προβάλλεις μέσ᾽ ἀπὸ τὸ κύμα,

τὴν ὥρα ποὺ γυρνᾶς στὸν κόσμο μὲ ἥλιο καὶ μὲ ἁλάτια,

φτυστὴ ἄγαλμα ἀπαστράπτον σὰν σπαθὶ μὲ λάμψεις ἄμμου.

Η ΑΛΛΗ, Η ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ

 

Η ΑΛΛΗ, Η ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

 

Οἱ στίχοι μὲ φωνὴ εἶναι ξένοι στίχοι

καὶ στοῦ χαρτιοῦ τὴν ἔκταση καὶ σὲ ὅ,τι

ὁ λόγος ἀπ᾽ τὸν νοῦ σὰν ταξιδιώτη

κατέβασε πετώντας τον στὴν τύχη

 

τῶν μέτρων, τῶν ρυθμῶν, τῶν νοημάτων.

Φωνήεντες παλμοὶ δονοῦν τὴ λύρα

σὰν χέρι ποὺ τὸ στάρι ἀπὸ τὴν ἦρα

χωρίζει, καὶ τὸν κόσμο τῶν ἀσμάτων

 

τονίζει πέρα ἀπὸ τὰ γεγραμμένα.

Τὸ ἀφτί, φρουρὸς ἀκρίτας καὶ ἀπελάτης,

μὲς στὴ φωνὴ βουτᾶ, καὶ ἀπὸ τὰ νερά της

ψαρεύει καὶ ὅσα ἐμείνανε κρυμμένα

 

στὶς ἕλικες τοῦ νοῦ, σὰν ὕλη ζώσα

ὑπαινισσόμενη τὴν ξένη γλώσσα.

ΝΑ ΣΥΝΗΘΙΣΕΙΣ ΠΙΣΩ ΜΟΥ ΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΜΟΥ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ

 

PABLO NERUDA

 

ΝΑ ΣΥΝΗΘΙΣΕΙΣ ΠΙΣΩ ΜΟΥ ΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΜΟΥ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ

 

Νὰ συνηθίσεις πίσω μου τὸν ἴσκιο μου νὰ βλέπεις,

τὰ διάφανά σου χέρια ἀπ᾽ τὴν ὀργὴ νὰ ξεπηδᾶνε,

ὡσὰν μὲς στοῦ πρωιοῦ τὴ θάλασσα νὰ πῆραν σῶμα·

ἀγάπη μου, κρυστάλλινη τὸ ἁλάτι σ᾽ ἔχει φτιάξει.

 

Πονᾶ, πεθαίνει ἡ ζήλεια, τὸ τραγούδι μου τὴ σβήνει.

Οἱ θλιβεροί της ἀρχηγοὶ ἕνας-ἕνας ξεψυχᾶνε.

Λέω ἀγάπη καὶ μεμιᾶς γεμίζει ὁ κόσμος περιστέρια.

Καὶ καθεμιά μου συλλαβὴ τὴν ἄνοιξη μᾶς φέρνει.

 

Καὶ τότε ἐσύ, ἀνθηρή, καρδιά μου πολυαγαπημένη,

στὰ μάτια μου τὰ δυὸ μπροστά στὸ φύλλωμα πῶς μοιάζεις

τῶν οὐρανῶν! — σὲ βλέπω πάνω ἀπὸ τὴ γῆ νὰ γέρνεις.

 

Σταφύλια ὁ ἡλϊος στὴν ὄψη σου μετεμψυχώνει,

καὶ βλέποντας ψηλά, τὰ βήματά σου ἀνάγνωρίζω.

Ματίλδε, ἀγαπημένη, διάδημά μου, καλῶς ἦρθες.

 

Μετάφραση: Γιῶργος Κεντρωτής.

ΒΙΒΛΙΑ... ΒΙΒΛΙΑ...

 

ΧΡΥΣΟΙ ΒΛΑΣΤΟΙ

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ

 

ΧΡΥΣΟΙ  ΒΛΑΣΤΟΙ

 

Χορεύουν στὰ νερὰ τοῦ νοῦ ὅσες μνῆμες

ἐβλάστησαν στοὺς κήπους τῶν ὀνείρων

(καὶ τῶν χρωμάτων) ὡς λυδία λίθος.

 

Καὶ τὸ χρυσάφι τους ἀμάλαγο εἶναι·

στοὺς θάλαμους τῶν νοημάτων σπέρνει

τὶς λάμψεις ποὺ ἦθος ἀνακτοῦν συνήθως

 

ἀπ᾽ τὸ σκοτάδι τῶν ματιῶν τὴ νύχτα

μὲ τῆς σιωπῆς τὰ σημαινόμενα ὅλα,

καθὼς λαλοῦν ἀμύθητα ὅπως μύθος.

ΓΙΑ ΤΑ "ΑΛΑΝΙΑ" ΤΟΥ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

 

ΓΙΑ ΤΑ "ΑΛΑΝΙΑ" ΤΟΥ ΠΑΖΟΛΙΝΙ 

κριτική παρουσίαση από την κ. Τέσσυ Μπάιλα

εδώ

Αλάνια, Pier Paolo Pazolini, Εκδόσεις Gutenberg

μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

Από τις εκδ. Gutenberg, και συγκεκριμένα από την περίφημη σειρά Aldina, κυκλοφόρησε το βιβλίο του Πιερ Πάολο Παζολίνι, «Αλάνια», σε μετάφραση Γιώργου Κεντρωτή. Μια σημαντική επανέκδοση καθώς πρόκειται για έναν ύμνο στην υπόγεια παρακμή που διαπερνάει το αστικό τοπίο της Ρώμης, τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για μια συγκλονιστική μαρτυρία για το αποτέλεσμα του φασισμού στη ζωή των ανθρώπων και κυρίως των νέων που βρίσκονται εγκλωβισμένοι να διαβιούν στους δρόμους, ανάμεσα σε ναυαγισμένες ελπίδες και στον παραλογισμό της περιθωριακής επιβίωσης και των αποκλεισμών που τους επιβάλλονται.

Είναι γνωστό ότι ο Παζολίνι βρέθηκε στις απαρχές της δεκαετίας του ’50 εξόριστος στη Ρώμη, διαγραμμένος από το Κομμουνιστικό Κόμμα, με αφορμή καταγγελίες εναντίον του για παιδεραστία. Αν και η υπόθεση έκλεισε λόγω έλλειψης αποδείξεων, αποτέλεσε πληγή για την πορεία του στο μέλλον και την ηθική του υπόσταση. Έτσι, λοιπόν, διωγμένος και ανεπιθύμητος, βρέθηκε να ζει στα προάστια της Ρώμης, σε συνοικίες γκέτο, φτιαγμένες για να αποκλείσουν τους φτωχότερους από τον αστικό ιστό. Αυτοί οι τόποι, προϊόντα ενός υποκριτικού σχεδίου αστικής «ανάπλασης» που κληροδότησε το φασιστικό καθεστώς, δεν ήταν παρά χώροι περιθωριοποίησης, όπου σωρεύτηκε η εργατική φτώχεια και η κοινωνική απόγνωση. Ωστόσο, ο Παζολίνι βρήκε εκεί την πρώτη ύλη για την καλλιτεχνική του αναζήτηση. Μεταβολίζοντας σε μυθιστόρημα τη βιωματική εμπειρία του ανάμεσα σε παρίες και απόκληρους, δημιουργήματα όλοι ενός απαράδεκτου συστήματος, ο Παζολίνι, όντας παράλληλα γνώστης της ιστορίας της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, καταγράφει την πιο σκοτεινή πλευρά της πόλης αυτής σε μια εποχή κοινωνικών ανακατατάξεων. Με ιδιαίτερο ρεαλισμό, έμπλεο ποιητικής, ο Παζολίνι φέρνει στην επιφάνεια τη ζωή κάποιων αγοριών, που πολύ εύστοχα ο Κεντρωτής τα μεταφέρει στην ελληνική γλώσσα με τον όρο «αλάνια», και ανασυστήνει το σκηνικό, τη διαμορφωμένη γλώσσα του δρόμου, τις ανησυχίες τους, την παραβατική τους συμπεριφορά, τη βία που κυριαρχεί στη ζωή τους αλλά και τις κρυμμένες τους ευαισθησίες που όταν εκφράζονται αποδεικνύουν τα μονοπάτια της προσωπικής τους πορείας από την αθωότητα στην αποδόμηση και το αντίστροφο, από την ευαλωτότητα στον αφανισμό, από τη διεκδίκηση της ελευθερίας στην προσχώρηση, ενίοτε, σε ένα απαξιωτικό γι’ αυτά σύστημα. Είναι αγόρια που η ζωή τα έχει φέρει κοντά, τα έχει ενώσει σε αμφίβολους δεσμούς συντροφικότητας, που δεν διστάζουν να εξαπατήσουν το ένα το άλλο, που πασχίζουν να βρουν χρήματα και για τον σκοπό αυτό δεν διστάζουν να πουλήσουν το σώμα τους, που κλέβουν, γυρίζουν σε πόρνες, επιμένουν να ονειρεύονται αλλά και να βάζουν σε κίνδυνο την ακεραιότητά τους, ερωτοτροπούν, περνούν από την εφηβεία σε μια ματωμένη ενηλικίωση, συγκροτούν συμμορίες, και, εν τέλει, αντιμάχονται την κοινωνική και οικονομική τους πενία, βουτηγμένα σε μια παρακμιακή ζωή, γεμάτη κινδύνους. Αντιμάχονται, όμως, και τη μιζέρια τους κοιτάζοντας απλώς κάτι όμορφο γύρω τους, αναγνωρίζοντας ενδόμυχα τη δύναμή της να αλλάζει τον κόσμο.

Με εστιασμένη την αφήγηση στον «Σγουρομάλλη», ένα χαμίνι του δρόμου που, ωστόσο, θα επιδείξει μεγάλη ευαισθησία όταν βλέπει να κινδυνεύει ένα χελιδόνι για παράδειγμα, σε μια αφήγηση συγκλονιστική στην απλότητά της, ο Παζολίνι καταγράφει τις συναισθηματικές εναλλαγές, τις ψυχικές μεταπτώσεις και τις νοητικές αστάθειες των χαρακτήρων, τη σκληρότητα της γλώσσας που χρησιμοποιούν, τη μεταμορφωτική διαδρομή προς την ενηλικίωση, την ατμόσφαιρα των συνοικιών όπου ζουν, την αμηχανία μιας έκφυλης ζωής. Παράλληλα, χρησιμοποιεί τα Αλάνια του για να θέσει τους προβληματισμούς του για θέματα που τον απασχολούν, όπως την ομοφυλοφιλία, τον κομμουνισμό, την απώλεια της αθωότητας, την ανέχεια, την αγριότητα της ταξικής και κοινωνικής ανισότητας, τη θρησκεία και την πάλη για επιβίωση. Δημιουργώντας εικόνες απαράμιλλης καλαισθησίας και καλλιτεχνικής αξίας μοιάζει να σκηνοθετεί εκ νέου έναν ολόκληρο κόσμο, στρέφοντας τον φακό της ευαισθησίας του στις κοινωνικές ομάδες που βάλλονται από ταξικά στερεότυπα, παλινωδούν στο μεταίχμιο της ανυπαρξίας και αγωνιούν να ορίσουν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής από αυτόν που καταδικάστηκαν ερήμην τους να βιώνουν, ακόμα και όταν δεν καταφέρνουν τίποτε άλλο παρά να εκπέσουν περισσότερο.

Το βιβλίο, το οποίο παραμένει επίκαιρο και εκπλήσσει για τις διαχρονικές του αξίες, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1955 και η έκδοσή του προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις φτάνοντας να επισύρει την κατάσχεσή του με κυβερνητική εντολή, καθώς η τολμηρή γλώσσα και ο ρεαλισμός του Παζολίνι έφερνε σε κοινή θέα την αθέατη πλευρά ενός μεταπολεμικού κόσμου που φιλοδοξούσε τη βιτρίνα της αγαστής ισορροπίας. Οι διακειμενικές του αναφορές το συσχετίζουν με μια σύγχρονη κόλαση σαν αυτή του Δάντη. Σημαντική είναι και η συνομιλία του Παζολίνι με την Αποκάλυψη του Ιωάννη, όπως και οι γνωστές θρησκευτικές και πολιτικές θέσεις του που διαφαίνονται στο κείμενο δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον δημιουργό του.

Σημαντική η συμβολή του Γιώργου Κεντρωτή στη μεταφορά της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας του έργου, της τολμηρότητας της γλώσσας και την νοηματικής υφολογίας που παραδίδεται στον σύγχρονο Έλληνα αναγνώστη.

​

ΒΙΒΛΙΑ... ΒΙΒΛΙΑ...