ΓΙΑΝΝΗΧΑΡΙΚΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ (ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΕΙΝΑΙ…)

ΓΙΑΝΝΗΧΑΡΙΚΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ (ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΕΙΝΑΙ…)

Για το χατήρι του φίλου μου του Φώτη Πάλλα, που εμμέσως μου το ζήτησε (για να μην «χάνω»), γράφω τούτες τις σύντομες αράδες σε πέντε παραγράφους:

1.    1. Η γαλλική λέξη «l’equipage» μεταφράζεται μεν «πλήρωμα (πλοίου)», αλλά στη γλώσσα των ναυτικών λέγεται «τσούρμο».  Έτσι το μετέφρασα στον πρώτο στίχο από  ποίημα «Άλμπατρος» του Καρόλου Μπωντλαίρ: «les hommes d'équipage» - «των τσούρμων οι άνθρωποι». Αυτό μπορεί να αρέσει ή να μην αρέσει σε κάποιους, αλλά ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ! Για ναυτικούς μιλάει εκεί ο Μπωντλαίρ, δεν μιλάει για χαρτογιακάδες. Κι επειδή η λέξη είναι κοινή στους «ναυτικούς» ποιητές, κρίνω ότι είναι μονόδρομος η επιλογή της. Προσοχή: εγώ κρίνω για εμένα. Άλλοι ας κρίνουν όπως θέλουν, αλλά μη διανοηθούν να μου πουν ότι σφάλλω. Στις φωτογραφίες παραθέτω αποδείξεις με στίχους από τα ποιήματα του Νίκου Καββαδία και του Αλεξάνδρου Μοντεσάντου, που ήσαν όχι μόνο ναυτικοί, αλλά και μπωντλαιρικής κοπής ποιητές. Κι εκεί θα συναντήσουμε και το ρήμα «τσουρμάρω».

2.    2. Κάποιους τους ενόχλησε η λέξη «τσούκι», που χρησιμοποιώ, για να μεταφράσω στο ίδιο ποίημα τη συνεκδοχική έκφραση «gauche et veule» - «νωθρό τσούκι». Για τη μη χρησιμότητα του λεξικού στην κατανόηση της ποίησης  παραπέμπω όχι μόνο παρακάτωστη φωτογραφία υπ’ αριθμ. 8 (από το κείμενο του Μάριου Μαρκίδη), αλλά και στις εκατοντάδες «άγνωστες λέξεις», που, μολονότι άγνωστες, τραγουδήθηκαν από όλους στα μελοποιημένα από τον Θάνο Μικρούτσικο ποιήματα του Καββαδία. Μη μου πει κανείς ότι έτρεξε να μάθει τί είναι το «καραμοσάλι», το «ποδόσταμο» και η «σαλαμάστρα»!…  Κι εν πάση περιπτώσει: ο ήχος «τσ», που είναι κατ’ αρχήν σχετλιαστικός, απαντάται σε άλλες 6 κοντινές λέξεις του μεταφράσματος, και εξυπηρετεί την ηχητική απαξίωση του άλμπατρου εκ μέρους του τσούρμου. Αυτά, όμως, ή τα καταλαβαίνει κανείς ή δεν τα καταλαβαίνει. Ο Αριστοτέλης και άλλοι χίλιοι μετά από αυτόν  τα έχουν γράψει, κι όποιος ανοίξει τα κιτάπια τα βρίσκει και τα μαθαίνει, αν δεν μπορεί να τα νιώσει «άνευ διδασκάλου». Τι είναι «τσούκι»; Ο Γιάννης Χάρης αυτοπροσώπως, κάτι «gauche et veule» - και για να μη δημιουργούνται παρεξηγήσεις: καμία σχέση με την… αριστερά!

   3. Τι διάλογο να ανοίξω με τον Γιάννη Χάρη, Φώτη μου; Προτιμώ να είμαι «χαμένος», παρά να «χάνομαι» σε κουβενταρίες με τον πρώτο τυχόντα και «έχοντα γνώμην». Εξ άλλου ο χρόνος είναι ο κριτής. Πέραν τούτου είχα απαντήσει το καλοκαίρι του 1987 από τις στήλες του «Αντί», όταν είχε το απύθμενο θράσος να κρίνει με ύβρεις  και λοιδορίες μεταφράσεις  μου έργων του Ρόμπερτ Μούζιλ, χωρίς (καθ’ ομολογίαν του) να γνωρίζει γρυ γερμανικά.

4 4. Μα καλά, αναρωτιέμαι, όλοι όσοι προσπάθησαν να απαξιώσουν τις μεταφράσεις μου των ποιημάτων του Μπωντλαίρ, μόνο τον «Άλμπατρο» διάβασαν; Το βιβλίο το πιάσανε αλήθεια ποτέ στα χέρια τους; Είναι, βέβαια, και μεγάλο και βαρύ: 860 σελίδες και 1350 γραμμάρια.

5. 5. Δεν μπορεί, Φώτη μου, να παίζει η Μπαρτσελόνα με την Τραχανοπλαγιά, επειδή η Τραχανοπλαγιά την είδε ξαφνικά  «ομάδα Τσάμπιονς Λήγκ». Μην τρελαθούμε κιόλας!

Εννοείται ότι δεν πρόκειται να επανέλθω. Ας πιστεύει ο καθένας ό,τι θέλει, μα ό,τι θέλει.