ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ

PAUL VALÉRY

ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ

Το ποιητικό εκκρεμές προχωρεί από την αίσθηση προς κάποια ιδέα ή κάποιο αίσθημα, επανέρχεται σε μια ανάμνηση της αίσθησης και τείνει στην καθαρή πράξη, η οποία θα αναδημιουργούσε αυτή την αίσθηση. Συνεπώς η  αίσθηση είναι ουσιαστικά παρόν. Δεν υπάρχει άλλος ορισμός για το παρόν από την ίδια την αίσθηση, συμπληρωμένη ίσως από την παρορμητική πράξη, η οποία θα την τροποποιούσε. Αντίθετα όμως η καθαρή σκέψη, η εικόνα, το αίσθημα, είναι πάντα κατά κάποιον τρόπο δημιούργημα αφηρημένων αντικειμένων. Η μνήμη είναι η ουσία κάθε σκέψης. Η εικασία και οι αναμνήσεις της, ο πόθος, τα σχέδια, η σκιαγραφία των ελπίδων και των φόβων είναι η πρωταρχική εσωτερική δραστηριότητα της ύπαρξης.

Η σκέψη, με δυό λόγια, είναι η διεργασία, η οποία ζωντανεύει μέσα μας το ανύπαρκτο, του δανείζει, είτε το θέλουμε είτε όχι, τις συγκεκριμένες μας δραστηριότητες, και μας κάνει να εκλαμβάνουμε το μέρος για το όλο, την εικόνα για πραγματικότητα, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι βλέπουμε, ενεργούμε, εξουσιάζουμε, ανεξάρτητα από το προσφιλές γεροντικό σώμα μας, που το εγκαταλείπουμε με το τσιγάρο στην πολυθρόνα για να το ξαναβρούμε ξαφνικά μ’ ένα κουδούνισμα του τηλεφώνου ή με την εξίσου ξένη προσταγή του στομάχου μας που ζητεί τροφή…

Ανάμεσα στη Φωνή και τη Σκέψη, στη Σκέψη και τη Φωνή, στην Παρουσία και την Απουσία αιωρείται το ποιητικό εκκρεμές.

Από το βιβλίο: Paul Valéry, «Ποίηση και αφηρημένη σκέψη – Η καθαρή ποίηση», μετάφραση Χριστόφορος Λιοντάκης, Εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 1990, σελ. 66-67.