ΟΜΙΛΕΙ Ο ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

PAUL VALÉRY

ΟΜΙΛΕΙ Ο ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

      Narcissiae placandis manibus

Κρίνοι περίλυποι, ω αδελφοί, από ομορφιά εγώ λιώνω,

γιατί πολύ την ίδια σας επόθησα τη γύμνια,

και προς εσάς, ω Νύμφες, Νύμφες των πηγών,

τα μάταια δάκρια μου έρχομαι μες στη σιωπή να δώσω,

γιατί οι ύμνοι του ήλιου σβήνουνε!

Έφθασε, να, η εσπέρα.

Νιώθω τα χόρτα τα χρυσά ν’ αυξάνουν στο άγιο θάμπος

και τον καθρέφτη της υψώνει η επίβουλη σελήνη,

αν, απ’ τα νύχια που έφθασε, η γυμνή πηγή έχει σβήσει.

Έτσι, ριχτός μέσα σ’ αυτά τ’ αρμονικά καλάμια,

απ’ την περίλυπη ομορφιά μου, ω σάπφειρε, αργολιώνω,

παλιέ, πανάρχαιε σάπφειρε και μαγική εσύ κρήνη,

όπου το γέλιο εξέχασα του πρωτινού καιρού μου.

Πόσο θρηνώ τη διάφανη και τη μοιραία σου λάμψη,

ω κρήνη πένθιμη, για τα δάκριά μου ετοιμασμένη,

όπου τα μάτια μου άντλησαν σ’ ένα γαλάζιο ολέθριο,

την όψη σου από λουλούδια νωπά στεφανωμένη!

Γλυκιά ειναι η εικόνα αλίμονο! κι είναι τα δάκρια αιώνια!

Μες στα γλαυκά αυτά δάση και τ’ αδελφικά τα κρίνα

κυματιστά αναδεύεται ένα φως ακόμη, μόνος

αμέθυστος που αρκεί για να μαντεύσεις το μνηστήρα

στο κάτοπτρό σου που το φως μου τ’ άθυμο με σέρνει,

χλομός αμέθυστος, ω εσύ καθρέφτη ακρίτου ονείρου!

Να, στο νερό η λουσμένη απ’ το φεγγάρι και τη δρόσο

σάρκα μου που η χλευαστική κι ύπουλη κρήνη υψώνει·

να τ’ ασημένια μπράτσα μου με τις λαμπρές κινήσεις.

Τα οκνά μου χέρια απαύδησαν στο λατρευτό χρυσάφι

αυτόν το δέσμιο να καλούν που έχουν ζωστό τα φύλλα

και στην ηχώ τα ονόματα των σκοτεινών θεών ρίχνω!

Χαίρε, ανταύγεια στα κλειστά, ηρεμαία νερά χαμένη!

Νάρκισσε, η ώρα αυτή η ύστατη ένα απαλό είναι μύρο

για τη γλυκιά καρδιά. Σ’ αυτό το άδειο μνήμα επάνω

για το νεκρό ξεφύλλισε το επιθανάτιο ρόδο.

Το ρόδο ας είσαι, που μαδά, χείλι μου, το φιλί του

για να κοιμάται το είδωλο γαλήνιο στ’ όνειρό του,

γιατί μονάχη, απόμακρη, μιλά ηρεμαία η νύχτα

στ’ άνθη τα τόσο ανάλαφρα κι ίσκιους χλομούς γεμάτα·

μα μες στα μύρτα τα μακριά η σελήνη διασκεδάζει.

Λατρεύω σε, ω αμφίβολη κάτω απ’ αυτά τα σμύρτα!

Σάρκα ανθισμένη θλιβερά για τη μονάξια μόνο,

που καθρεφτίζεται έκθαμβη μες στο υπνωμένο δάσος,

ω αβρή μιας πριγκήπισσας κι ενός εφήβου σάρκα.

Η απατηλή ώρα είναι γλυκιά για τ’ όνειρο στα βρύα,

κι η σκοτεινή ηδονή γεμίζει αυτό το σύσκιο δάσος.

Νάρκισσε, χαίρε ή πέθανε! Έφθασε η αμφιλύκη!

Ο αυλός επάνω στο γλαυκό το ενταφιασμένο ψάλλει

των ηχηρών των κοπαδιών που φεύγουν, την πικρία.

Στα χείλη αυτά τα ρουμπινιά, στο ασάλευτο νερό, ω όμοια

με την εσπέρα, ευλαβική ομορφιά, βουβή ομορφιά μου,

κράτει το νύχτιο αυτό κι αβρά μοιραίο φίλημά μου,

χάδι που αυτό το κρύσταλλο η ελπίδα του αλλοιώνει.

Πάρ’ το μαζί σου, μες στη σκιά,ω εξόριστή μου σάρκα,

και στάλαξε για το φεγγάρι, αυλέ απομακρυσμένε,

στάλαξε δάκρια μακρινά μες σ’ αργυρές υδρίες!

Μετάφραση: Καίσαρ ‘Εμμανουήλ.

Από το βιβλίο: Καίσαρ Εμμανουήλ, «Μεταφράσεις», Πρόσπερος, Αθήνα 1981, σελ. 33-34.

***************************

NARCISSE PARLE

      Narcissiae placandis manibus

Ô frères! tristes lys, je languis de beauté
Pour m’être désiré dans votre nudité,
Et vers vous, Nymphe, Nymphe, ô Nymphe des fontaines,
Je viens au pur silence offrir mes lames vaines.

Un grand calme m’écoute, où j’écoute l’espoir.
La voix des sources change et me parle du soir;
J’entends l’herbe d’argent grandir dans l’ombre sainte,
Et la lune perfide élève son miroir
Jusque dans les secrets de la fontaine éteinte.

Et moi! De tout mon coeur dans ces roseaux jeté,
Je languis, ô saphir, par ma triste beauté!
Je ne sais plus aimer que l’eau magicienne
Où j’oubliai le rire et la rose ancienne.

Que je déplore ton éclat fatal et pur,
Si mollement de moi fontaine environnée,
Où puisèrent mes yeux dans un mortel azur
Mon image de fleurs humides couronnée!

Hélas! L’image est vaine et les pleurs éternels!
À travers les bois bleus et les bras fraternels,
Une tendre lueur d’heure ambiguë existe,
Et d’un reste du jour me forme un fiancé
Nu, sur la place pâle où m’attire l’eau triste…
Délicieux démon, désirable et glacé!

Voici dans l’eau ma chair de lune et de rosée,
Ô forme obéissante à mes yeux opposée!
Voici mes bras d’argent dont les gestes sont purs!…
Mes lentes mains dans l’or adorable se lassent
D’appeler ce captif que les feuilles enlacent,
Et je crie aux échos les noms des dieux obscurs!…

Adieu, reflet perdu sur l’onde calme et close,
Narcisse… ce nom même est un tendre parfum
Au coeur suave. Effeuille aux mânes du défunt
Sur ce vide tombeau la funérale rose.

Sois, ma lèvre, la rose effeuillant le baiser
Qui fasse un spectre cher lentement s’apaiser,
Car la nuit parle à demi-voix, proche et lointaine,
Aux calices pleins d’ombre et de sommeils légers.
Mais la lune s’amuse aux myrtes allongés.

Je t’adore, sous ces myrtes, ô l’incertaine
Chair pour la solitude éclose tristement
Qui se mire dans le miroir au bois dormant.
Je me délie en vain de ta présence douce,
L’heure menteuse est molle aux membres sur la mousse
Et d’un sombre délice enfle le vent profond.

Adieu, Narcisse… Meurs! Voici le crépuscule.
Au soupir de mon coeur mon apparence ondule,
La flûte, par l’azur enseveli module
Des regrets de troupeaux sonores qui s’en vont.
Mais sur le froid mortel où l’étoile s’allume,
Avant qu’un lent tombeau ne se forme de brume,
Tiens ce baiser qui brise un calme d’eau fatal!
L’espoir seul peut suffire à rompre ce cristal.
La ride me ravisse au souffle qui m’exile
Et que mon souffle anime une flûte gracile
Dont le joueur léger me serait indulgent!…

Évanouissez-vous, divinité troublée!
Et, toi, verse à la lune, humble flûte isolée,
Une diversité de nos larmes d’argent.