Κυριακή 6 Μαΐου 2007

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΧΟΥΝ ΚΙΝΗΣΕΙ...



ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ


Η ΜΠΑΛΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΚΥΡ-ΜΕΝΤΙΟΥ


Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Κούτσα μια και κούτσα δυο
της ζωής το ρημαδιό!

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι,
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' αφήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια
με κοτρώνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Κατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι,
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μού 'βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κι έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού, την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα για όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαΐ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλά εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Μάη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι ο παπάς με την κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
- Σε καβάλησε ο Χριστός!

Δούλευε για να στουμπώσει
όλ' η Χώρα κι οι καμπόσοι.
Μη ρωτάς το πώς και τί,
να ζητάς την αρετή!

- Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
- Ντράπου! Τις προγόνοι ντράπου!
- Αντραλίζομαι!... Πεινώ!...
- Σούτ! θα φας στον ουρανό!"

Kι έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα,
θα ξεκουραστώ κι εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!
Θα μου δώσουνε μια κόχη,
λίγο πιόμα και σανό,
σύνταξη τόσω χρονώ!

Kι όταν ένα καλό βράδυ
θα τελειώσει μου το λάδι
κι αμολήσω την πνοή
(ένα πουφ είν' η ζωή),

H ψυχή μου θε να δράμη
στη ζεστή αγκαλιά τ' Αβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάει τα γένια του!

Γέρασα κι ως δε φελούσα
κι' αχαΐρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Αι-Φραγκίσκο:
"Χαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κύρ Μέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη,
συ που δίδαξες αρνί
τον κύρ λύκο να γενή!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Μα με την κουβέντα αυτή
πόρτα μού 'κλεισε κι αφτί.

Tότενες το μαύρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσω από την αστοιβιά
βγάζει και κουνάει με βιά:

"Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κι οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι όξαποδώ
κει δεν είναι παρά δώ.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρης. Οπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου!
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρω το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Αν ξυπνήσεις, μονομιάς
θά 'ρτη ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Οι άλλοι έχουν κινήσει
κι έχ' η πλάση κοκκινίσει
κι άλλος ήλιος έχει βγη
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γη".

9 σχόλια:

  1. Άφταστη η ερμηνεία του από τον Ξυλούρη, δε νομίζετε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @ Έλενα: Και σε τί δεν είταν πρώτος ο Ψαρόνικος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Και για την ερμηνεία του Σφακιανάκη τι γνώμη έχετε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @μένανδρο:Εντάξει, του "ταιριάζει" από άποψη φωνής και η ερμηνεία είναι (αρκετά) καλή.

    Το θέμα όμως είναι ότι ο Ξυλούρης όχι απλά ερμήνευσε το άσμα αυτό, αλλά το ενσάρκωσε -αν με νοείς-. Το τραγουδούσε την εποχή που τα συγκεκριμένα λόγια (οι στίχοι)είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα και νόημα, ώστε ο ίδιος μέσω του άσματος αυτού να γίνει "σύμβολο αιώνιο". Κι αυτό τον καθιστά αξεπέραστο, όσο καλός και να ΄ναι ο ερμηνευτής ή τραγουδιστής που σήμερα θα επιχειρήσει να το ερμηνεύσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Kai na mh ksexname oti o Sfakianakhs einai enas apo ekeinous enantion twn opoiwn strefetai to tragoudi - an upothesoume oti egine me sovarh prothesh logos gia auton.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. εγώ θα ήθελα να αναφερθώ στην ευκαιρία που μου δόθηκε να διαβάσω ολόκληρο το ποίημα του Κ. Βάρναλη. ομολογώ δεν γνώριζα την ολοκληρωμένη μορφή του!

    όσο για τις ερμηνείες, θα σταθώ στην μουσική του Λουκά Θάνου. από τον δίσκο αυτόν (Σάλπισμα) ήρθα σε επαφή με την ποίηση του Καρυωτάκη.
    ο Αρχάγγελος Νίκος Ξυλούρης απογειώνει και απογειώνεται από την ποίηση..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ μένανδρος: Συγγνώμη, αλλά δεν την έχω ακούσει. Λέει τίποτα; (Το "καλλιτεχνικό" παρελθόν του ανδρός με κάνει να αναρωτιέμαι, εμφανιζόμενος μάλιστα ως κακόπιστος...)

    @ Αλαφροίσκιωτος: Στο "Σάλπισμα" του Λουκά Θάνου υπάρχει και μελοποιημένος (όχι, πάντως, και τίποτα σπουδαίο...) Άρης Αλεξάνδρου.

    @ Καλλίμαχος: Μμμμ!

    @ Έλενα: Τό 'παμε: ό,τι έχει τραγουδήσει ο Ψαρόνικος έχει γίνει "άσμα θείον" (θέσφατο τούτο...).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. οταν οι τραγουδιστες τραγουδαγανε εικόνες.....



    ποσες εικόνες δεν εχει αυτο το τραγουδι .....

    ΑπάντησηΔιαγραφή