Παρασκευή 18 Μαΐου 2007

ΔΥΟ "ΟΜΗΡΙΚΑ" ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ




ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ


Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
(απόσπασμα)


Έλαμπε αχνά το φεγγαράκι – ειρήνη
Όλην, όλη τη φύση ακινητούσε,
Και μέσα από την έρημη την κλίνη
Τ’ αηδόνι τα παράπονα αρχινούσε·
Τριγύρω γύρω η νυχτική γαλήνη
Τη γλυκύτατη κλάψα ηχολογούσε·
Απάντεχα βαθύς ύπνος με πιάνει,
Κι’ ομπροστά μου ένας γέροντας μου εφάνη.

Στο ακρογιάλι αναπαύοτουν ο γέρος·
Στα παλαιά τα ρούχα τα σχισμένα
Γλυκά γλυκά το φύσημα του αέρος
Τ’ αριά μαλλιά του εσκόρπαε τ’ ασπρισμένα,
Κι’ αυτός εις το πολύαστρον του αιθέρος
Τα μάτια εστριφογύριζε σβησμένα·
Αγάλι γάλι ασηκώθη από χάμου,
Και ωσάν νά ’χε το φως του ήλθε κοντά μου.



ΩΔΗ ΕΙΣ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ
(απόσπασμα)


Γλυκύτατη φωνή βγάν’ η κιθάρα.
Και σε τούτη την άφραστη αρμονία
Της καρδιάς μου αποκρίνεται η λαχτάρα.

Γλυκέ φίλε, είσαι συ, που με τη θεία
Έκσταση του Οσσιάνου, εις τ’ ακρογιάλι
Της νυχτός εμψυχείς την ησυχία.

Κάθισε για να πούμε ύμνον στα κάλλη
Της σελήνης· αυτήν εσυνηθούσε
Ο τυφλός ποιητής συχνά να ψάλλη.

Μου φαίνεται τον βλέπω που ακουμβούσε
Σε μιάν ετιά, και το φεγγάρι ωστόσο
Στα γένια τα ιερά λαμποκοπούσε.

Απ’ το Σκοπό νά το προβαίνει· ω πόσο
Συ την νύχτα τερπνά παρηγορίζεις!
Ύμνον παθητικόν θε να σου υψώσω·

Παθητικό σα εσένα, όταν λαμπίζης
Στρογγυλό, μεσουράνιο, και το φως σου
Σε ταφόπετρα ολόασπρη αποκοιμίζης.

6 σχόλια:

  1. Πολλές παρομοιώσεις έχω διαβάσει κι ακούσει για το φεγγάρι. Ότι θα το παρομοίαζαν με βοσκό (ή βουκόλο ή όπως αλλιώς μπορεί να εκφρασθεί το σημαινόμενο αυτό) δεν το περίμενα, έρχεται όμως να το κάνει ο –μέγας εξίσου – Eichendorff:

    Mond, der Hirt, lenkt seine Herde
    Einsam über’n Wald herauf,
    Unten auf der stillen Erde
    Wacht verschwieg’ne Liebe auf.

    Fern vom Schlosse Glocken schlagen
    Über’n Wald her von der Höh,
    Bringt der Wind den Schall getragen,
    Und erschrocken lauscht das Reh.

    Nächtlich um dieselbe Stunde
    Hallet Hufschlag, schnaubt ein Roß,
    Macht ein Ritter seine Runde
    Schweigend um der Liebsten Schloß.

    Wenn die Morgensterne blinken,
    Totenbleich der Hirte wird,
    Und sie müssen all’ versinken:
    Reiter, Herde und der Hirt.

    (Der stille Freier, J.v.Eichendorff)

    Άντε κι ένα «σπανιόλικο» όπως θα ‘λεγε ο Callimachus για να μην ξεχνιόμαστε.
    @ Callimachus:Δεν έχεις, όμως, παράπονο…Σου το μετέφρασα.

    Luna Negra

    En el cielo de la copla
    Asoma la luna negra
    Sobre las nubes moradas.

    Y en el suelo de la copla
    Hay yunques negros que aguardan
    Poner al rojo la luna.

    (F.G.Lorca)

    Σκοτεινό φεγγάρι

    Στον ουρανό της κόπλας
    Σκοτεινό ξεπροβάλλει το φεγγάρι
    Πάνω στα σύννεφα τα βιολετιά.

    Και στη γη της κόπλας
    Αμόνια σκοτεινά αναμένουν
    Το φεγγάρι χρώμα πορφυρό να πάρει.

    Την καλησπέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Giwrgo, ti sou 'lega? Me to pou ekopses ta roz (afhnw kata meros to shmerino athliourghma "prostuxo-Quevedo"), h Elena ksanagurise! Prosekse mhn thn xasoum' entelws!

    @ Elena

    Geia sou, Elena. Euxaristw kai gia ton Eichendorff kai gia ton Lorca. Me vriskeis mesa se maurh apelpisia, alla auto den shmainei oti tha kopsoume kai to blogarisma.

    Merikes parathrhseis: to "luna negra" kan' to "mauro feggari" (ektos an metafraseis me perissoteres morfologikes aksiwseis, opote mporeis na doulepseis pio pleria, kai na peis "katrami" k.o.k.) - pantws den einai "skoteino" (tote tha'lege "sombra" h kati tetoio).

    To "anamenoun" anhkei se entelws diaforetiko Register ap'o,ti to "amonia", pou einai to grammatiko tou upokeimeno (peran autou: sthn poihsh den leme pote "anamenw", alla "prosmenw" - to allo thumizei thalamo h lista anamonhs). Mazi me to "amonia" mporeis na peis "karteroun" h, analogws tou ti xroia uparxei sto prwtotupo, endexomenws kai "karadokoun" h "adhmonoun" k.o.k.

    Prosekse epishs th suntaksh sto prwtotupo, na apofasiseis an to "negra" einai epithetikos h kathgorhmatikos prosdiorismos, kai na metafraseis antistoixa. Psakse gia kati kalutero (dhl. akrivestero kai drastikotero) apo to "kseprovallei" - isws arkei p.x. ena "provallei". Alla ti shmainei "asoma"?

    Pes kalutera kati sthn kateuthunsh tou "na vaftei porfuro"/"na parei to xrwma ths porfuras" (analogws prwtotupou) - isws epishs vreis kati kalutero gia ta sunnefa, kati isxurotero apo to "violetia" - eidallws mia pio sfikth diatupwsh s' ekeino to shmeio.

    An kinhtheis s'auto to pneuma, prospathhse na ksanadeis ligo kai to thema tou ruthmou - den xreiazetai aparaithta austhrh thrhsh enos metrikou pattern, alla enas pio rwmaleos vhmatismos.

    S' ta lew ola auta giati ki egw xreiazomai feed-back gia tis metafraseis mou, opws kai esu kai olos o kosmos.

    Xaire, kai ta ksanaleme argotera!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Callimachus:
    Αγαπητέ Callimachus, thanks για το feedback. Πολλούς αγγλισμούς όμως βλέπω -γράφεις μήπως εργασία;- και μου τους κόλλησες κι εμένα.

    Πιστεύω ότι τη συγκεκριμένη μετάφραση την πήρες πολύ πιο σοβαρά απ'ό,τι ήταν στις προθέσεις μου, μη διανοηθείς όμως επ'ουδενί να πιστέψεις ότι δεν παίρνω στα σοβαρά τη Μετάφραση. Θα ήταν φρικτό λάθος!
    Μετέφρασα ελεύθερα, με στόχο ν' αποδώσω απλά το νόημα και, όπως θα έλεγε κι ο μπλογκάρχης, κατά το γούστο μου. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να κοιμηθείς απόψε ήσυχος, ξέρω τι σημαίνει negro/a, αλλά επειδή σημαίνει "μαύρος" ή "μαυρισμένος απ' τον ήλιο" δε συνεπάγεται ότι Πρέπει να το μεταφράσω έτσι.

    Επιπλέον θα το μετέφραζα πιθανότατα διαφορετικά σε κάποια άλλη χρονική στιγμή και κυρίως για κάποιο άλλο λόγο, δηλαδή με άλλο στόχο. Αν ήταν να το δημοσιεύσω π.χ. σε βιβλίο θα έβαζα κι εκείνη τη Σ.τ.Μ. στο "κόπλα".Αυτό πιστεύω ότι όντως δε θα τ' άλλαζα.

    Αλλά ο Λόρκα ok. Για να σε δω όμως με τον Eichendorff..Τώρα θα μου πεις ότι δεν προλαβαίνεις και άλλα του είδους..Αστειεύομαι!

    Καληνύχτα φίλε Συναλωνιστή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γεια σας, παιδιά, Έλενα και Καλλίμαχε! Χαίρομαι για την ανταλλαγή απόψεων. Με άλλα συμφωνώ, με άλλα διαφωνώ. Αλλά έτσι είναι. Με εκείνο, όμως, που διαφωνώ ριζικά είναι το του Καλλιμάχου (τό 'χει ξαναγράψει, του τό 'χω ξαναεπισημάνει, δεν πειράζει που θα του το λέω πάντα, όταν το γράφει. Γράφει: sthn poihsh den leme pote "anamenw", alla "prosmenw"! Στην ποίηση, άριστε φίλε λέμε ό,τι θέλουμε, αρκεί να μπορούμε να το πούμε! Φιλιά και στους δύο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Έλενα, εγώ σού πρότεινα απλώς κάποιους τρόπους για να βελτιώσεις τη μετάφραση σου, επισημαίνοντας τα σημεία στα οποία χωλαίνει. Με την απάντησή σου παραβλέπεις τις (υφιστάμενες) αδυναμίες και την (σαφή) πρόθεση μου και το ρίχνεις στις θεωρίες. Εδώ όμως ενδιαφέρει η συγκεκριμένη μετάφραση και τα περιθώρια ωρίμασης που έχει.

    Σού απαντώ ετεροχρονισμένα αλλά ελπίζω πως θα δεις την απάντησή μου.

    Με πολλούς χαιρετισμούς
    Καλλίμαχος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @Callimachus:Aγαπητέ Callimachus, θίχτηκες, μου φαίνεται, άνευ λόγου κι αιτίας. Σ'ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και τη διάθεση να διορθώσεις και να βελτιώσεις τα κακώς κείμενα, μα την απάντησή μου μου εξέλαβες λανθασμένα. Δεν παραβλέπω τις αδυναμίες, αντιθέτως παραδέχομαι ότι υπάρχουν, καθώς η μετάφραση ήταν πρόχειρη κι αυτό όχι γιατί συνηθίζω να μεταφράζω μ' αυτόν τον τρόπο, αλλά λόγω έλλειψης χρόνου. Την έκανα για να μη μας παραπονιέσαι για τα "σπανιόλικα χωρίς υποτιτλισμό". Κι όπως βλέπεις κι απ' το τσιτάτο, κάθε άλλο παρά αδιαφορώ για τα σχόλιά σου. Την επόμενη όμως φορά θα προσέξω, όντως, παραπάνω.

    Bis bald!

    ΑπάντησηΔιαγραφή