ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗ ΝΥΧΤΑ

 

ANDRÉ BRETON

 

ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗ ΝΥΧΤΑ

 

Στις δέκα το βράδυ όλες οι γυναίκες έχοντας πάρει τη μορφή μιας σπεύδουν δρομαίες στα ραντεβού τους ανά τας εξοχάς, επί της θαλάσσης, εντός των πόλεων. Στο δάσος η γυναίκα κλέβει γιορτινά γλομπάκια και κρησάρες δροσιάς. Πάνω από τις στέγες η βασίλισσα των κορμοράνων, τσίμπημα σφήκας στο επίπεδο της κλεψαμμίας, κάνει με το ράμφος της να κουδουνίζει ο δεμένος σάκος των οιωνών που τινάζει πιτσιλιές στις υποσχέσεις ανάμεσα. «Κύριε Μπερνά», λέει ο Σίφρ, γερμένος με την πλάτη στον προμαχώνα της Καρκασόν, «από μια κυρία έχω τη μισή, πλην όμως ακόμα δεν κατάφερα ν’ αποφασίσω αν είναι το κάτω ή το επάνω μέρος της καλύτερο για μένα». Τίποτα δεν μπορεί να βρει μακρύτερα αντίλαλο στην τρέλα, στους σταθμούς, στα ξενοδοχεία. Μια άφθονη πρωτοπλασματική ζωή χαράζει στον Γαλαξία, στο ύψος αναστεναγμού, ένα αμύγδαλο που έχει ήδη βλαστήσει. Από τον ουρανό της ημέρας απομένει τώρα μόνο ενός ξεφτεριού η φωλιά.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΟΧΘΗ ΜΙΑΣ ΛΙΜΝΗΣ

ANDRÉ BRETON

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΟΧΘΗ ΜΙΑΣ ΛΙΜΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΠΟΥ ΙΡΙΔΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΕΝΟΣ ΚΥΚΝΟΥ

 

Η ονειροπόλησή τους γίνεται βελούδινη από τη σάρκα μιας σκέψης ανάλογης με τις διαστάσεις του κυκλώπειου ματιού που άνοιξαν οι λίμνες και του οποίου η σταθερότητα γοήτευε όποιον όφειλε να γίνει ο τρομερός κήρυκας της Αιώνιας Επιστροφής. Το όμορφο μονοπάτι που ξεκινά από την καρδιά νευρώνει τα τρία βασικά πέταλα του τεράστιου άνθους που πλέει και μαραίνεται ατελείωτα, για να ξαναγεννηθεί σε μια φλόγα υαλογραφιών. Πρόκειται για ρητορικούς λόγους, θεμελιώδεις μάλλον παρά βέβηλους, όπου όλες οι καλλονές υποχωρούν αποσυρόμενες η καθεμιά τους στο δικό της μυστικό. Και ανεβαίνουν εκεί, στο υπέροχο σύννεφο της άγνοιας, με μαγικά χαλιά. Στο συγκεκριμένο μέρος ο ατμός απ’ τους αποστακτήρες δημιουργεί μια κυψέλη και ο βραχίονας, που σχεδόν καθρεφτίζει κατά παρανόηση τον λαιμό του κύκνου, δείχνει με περισπασμούς της προσοχής του τη γωνία του μελιού.

Επιπλέον πνέει, ανάμεσα στις λέξεις, το μικρότερο δυνατό αεράκι: η πολυτέλεια ενυπάρχει στην ηδονή. — Κάθε γυναίκα είναι η Κυρία της Λίμνης.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΣΤΟΝ "ΒΥΣΣΙΝΟΚΗΠΟ"...

 

ΣΤΟΝ "ΒΥΣΣΙΝΟΚΗΠΟ"...
... στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Παλιά καλοκαίρια" του Βαγγέλη Πάλμου.

ΚΙΘΑΡΑ Ή ΦΕΓΓΑΡΙ

 

VICENTE ALEIXANDRE

 

ΚΙΘΑΡΑ Ή ΦΕΓΓΑΡΙ

 

Κιθάρα σαν φεγγάρι.

Είναι το φεγγάρι ή το αίμα του;

Είναι μια μικροσκοπική καρδιά που έχει δραπετεύσει

και που πάει ν’ αφήσει στα δάση την άγρυπνη γαλάζια μουσική της.

 

Φωνή ή το αίμα της,

πάθος ή ο τρόμος του,

ψάρι ή ξερό φεγγάρι – ναι,

και πορεύεται μέσα στη νύχτα τις κοιλάδες ραντίζοντας.

 

Χέρι βαθύ ή θυμός επαπειλούμενος.

Κόκκινο είναι το φεγγάρι ή μήπως κίτρινο;

Όχι, δεν είναι μάτι ταϊσμένο μανία

για να επιβλέπει από ψηλά τα όρια της μικρής μας γης.

 

Χέρι που γυρεύει στους ουρανούς την ίδια τη ζωή –

γυρεύει τους παλμούς κάποιου ουρανού που αιμορραγεί,

γυρεύει τα έγκατα ανάμεσα στους παλιούς πλανήτες

που τους λείπει η κιθάρα που φωταγωγεί τη νύχτα.

 

Πόνος, πόνος κάποιου στήθους που κανένας δεν ορίζει,

όταν τα θηρία νιώθουν να τους σηκώνονται οι τρίχες,

όταν νιώθουν να βουλιάζουν στο κατάψυχρο φως μέσα

που τους πασπατεύει το δέρμα σάμπως χίμαιρας να είναι χέρι.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ PIETRO INGRAO

 

ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ PIETRO INGRAO

 

Η ΝΥΧΤΑ

 

Η μεγάλη σιωπή

των χελιδονιών που βόσκουν

και μοιάζουν με σφραγισμένα στόματα, σαν εισβάλλει ξυπόλητο

το σκοτάδι από το πλάι, γδύνεται

και τότε οι τοίχοι λάμπουν

μες στο οπάλιο.

Τί παράξενοι γάμοι της μιας στιγμής!

 

******************

 

ΑΤΑΞΙΑ, ΤΑΞΗ

 

Το ακατέργαστο ανάβρυσμα στου κεραυνού

το μάτι. Βρήκαμε

τουφέκια στο ξέφωτο, τεράστια

λάβαρα σβησμένα…

Δεν θα μπορείς να ακυρώσεις

το τραχύ μονοπάτι

όπου και λιώνει η καφετιά

μελωδία του φθινόπωρου: παράξενο, μακρύ

ερύθημα που δεν υποχωρεί.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΠΙΚΑΣΟ

 

VICENTE ALEIXANDRE

 

ΠΙΚΑΣΟ

I

Εκεί, στου Ριέγο τη σημαδιακή πλατεία λένε – όχι λένε, είπαν

ότι γεννήθηκε της Μάλαγας το τέκνο. Αέναη εποχή γαλάζια ήταν η διάφανη θάλασσα.

Τα δε σούρουπα κατεβαίνοντας από το Γιβραλφάρο ήταν αέναη εποχή ροδόχρωμη.

Και εκεί, σ’ εκείνη την ανοιχτή, φλεγόμενη πλατεία

κάποιου παιδιού εσβήστηκε η πνοή.

Ο Πάμπλο ανάμεσα στις πρασινίλες του φωτός,

ή στις αποφασιστικές μαυρίλες: λάδια, νύχτα, καταγωγή·

ή ανάμεσα στα χαλασμένα κίτρινα, ή δίπλα σε κόκκινα κέντρα.

 

II

Ο κόσμος ήταν μια γραμμή

σ’ ενός παιδιού το χέρι. Ή στη σφιγμένη του γροθιά

ένας σπινθήρας χρώματος. Ή το πόδι που επάταγε γερά

την πρώτη διαύγεια, αφρούς καθώς πατούσε.

Η θάλασσα, η θάλασσα η αρχαία... Και από ιστορία αρχαιότερη!

 

III

Πιστός εγκαίρως

στη ζωή – και φάνηκε η αλήθεια, η ανθρώπινη,

μπροστά στα θλιμμένα του μάτια.

Βλέμμα γαλάζιο στον τρόμο του άντρα.

Ουρανούς οι φλόγες καταγγέλλουν οι αλύγιστες.

Τα δε σώματα καίγονται.

 

IV

Στην οργίλη αναζήτηση σκέφτηκε

τον κόσμο της άφεσης. Ή κατόπιν,

σε άλλον σπασμένο τοίχο του φωτός, είδε να λιάζονται

τα μεγάλα κορμιά πλάι στη θάλασσα· ή να φυλακίζει

όλη του τη δύναμη μες στη γροθιά του, ή να ξεφορτώνεται

την εκρηκτική αλήθεια: όλα πάντοτε πραγματικότητα!

 

V

Ενάσκηση χρώματος: μουγκρητό, μονομαχία.

Μπορεί αυτός ο τρομερός ο ταύρος να μην πέθανε

και κάποια αλήθεια στο βρυχηθμό του ν’ αναγγέλλεται.

VI

Ο Πάμπλο από τη Μάλαγα, τυλιγμένος στα κόκκινα,

στα πράσινα, στα λευκά ή σε καθαρές γραμμές,

ή στον πηλό· η καολίνη, η λάσπη, κινούνται

κάτω από στρώματα χρώματος, κολυμπάνε πρόσθιο.

 

Με φωτιά; Με χώμα; Πορεία,

παρέλαση, άγημα. Αλλά μπορεί, έφιππος και συμπαγής,

την έρευνά του να εμβαθύνει. Ίσως υπάρχει ένα σφυρί

και ένα μάτι, και αναπηδάει ο κόσμος.

 

VII

Και ο κορμός του στέκεται ψηλά. Είναι γυμνός

και κουρασμένος. Σαν βουνό έχει ζήσει.

Με όλο τον ήλιο στους ώμους του. Δείτε τον.

Ώχρα είναι η όψη του –

τη βλέπει και τη σκαλίζει. Και στέφεται φορώντας λευκά.

Χωρίς χιόνι, χωρίς στάχτη. Στα πόδια του ανάμεσα η χλόη

ή η άμμος της θαλάσσης. Το μεγάλο του χέρι,

που για μια στιγμή έπιασε την υδρόγειο ολόκληρη, άνοιξε,

και ανοίχτηκε δρόμος ζωντανός για τον άνθρωπο.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΙΔΕΑ

 

VICENTE ALEIXANDRE

 

ΙΔΕΑ

 

Ρίγος υδάτινο επάνω στο μέτωπο.

Και όπου νά ’ναι ακριβής θα ξεπηδήσει

η καθαρή εικόνα, σκέψη,

κύτος θαλάσσιο, σκάφος.

Επάνω σμήνος οι ιδέες πετούν

με το χάραμα. Κάτω όμως

το ανέγγιχτο μυστικό σκαρί

αναδύεται από βάθη υποθαλάσσια,

μια μουσκεμένη επινόηση, μια χάρη.

 

Προς στιγμήν σταματάει

την ισορροπημένη σταθερότητά του

στην απαλή ευπορία του κύματος.

Πολώνει των ανέμων τα νήματα

στο αιχμηρό κατάρτι του,

και τα κόβει

μ’ ένα βίαιο τράνταγμα, και η θάλασσα μένει ανοιχτή,

με πόδια πρησμένα απ’ το περπάτημα,

από τη γνώση, από τη νίκη.

 

Ίσαμε τα απώτατα όρια –γλώσσα–,

Λεπίδι, και την απαλλάσσει

απ’ τα ναυτικά σωθικά της,

και από όλο το τοπίο, το μύχιο και το αργοπορημένο,

την κομματιάζει, τη γδέρνει.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

 

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Ο χρήστης Antonis Balasopoulos είναι με το χρήστη Dimitris Kentrotis - Zinelis.

13 λ.  · 

Φιλοξενήσαμε σήμερα τον Δημήτρη Κεντρωτή για μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία για την πρόσληψη της αρχαίας τραγωδίας στο σύγχρονο ιρλανδικό θέατρο. Πολλά και "ζουμερά" τα ερωτήματα και η συζήτηση άκρως ενδιαφέρουσα. Τον ευχαριστούμε!

ΠΕΤΡΑΡΧΗΣ

 

ΠΕΤΡΑΡΧΗΣ

Πρώτες διορθώσεις του "Ασματολογίου".
Με πράσινο μπικ. Το κόκκινο θα το χρησιμοποιήσει η "κανονική" διορθώτρια, η φοβερή και τρομερή Μαρία Ράμμου.
(Εξ άλλου είμαι ανεξίχρωμος!)

ΒΙΒΛΙΑ... ΒΙΒΛΙΑ...

 

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ

 

VICENTE ALEIXANDRE

 

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ

 

Μετά από τα λόγια τα νεκρά,

απ’ αυτά που ακόμα λέγονται ή έχουν λεχθεί,

τί ακριβώς περιμένεις; Φύλλα να πετούν στον αέρα,

μάλλον χαρτιά ιπτάμενα. Ποιός ξέρει; Κάτι λόγια

χαλασμένα, σαν την ηχώ ή το φως που πεθαίνει εκεί, μέσα σε νύχτα μεγάλη.

 

 Όλα είναι νύχτα – νύχτα βαθιά.

Πεθαίνεις σημαίνει ξεχνάς κάποιες λέξεις που ειπώθηκαν

σε στιγμές οργής ή απόλαυσης, έκστασης ή εγκατάλειψης

όταν, έχοντας ξυπνήσει η ψυχή, προβάλλει στα μάτια

μάλλον σαν φως παρά με κάποιον ιδιαίτερο ήχο.

Ήχος ιδιαίτερος δηλαδή, αφού είναι ήδη διαθέσιμος

δυνάμει του ότι ως ήχος βρίσκεται σε ανοιχτή σελίδα,

και ακουμπάει σε λέξεις, ή αυτές καταλαβαίνουν απ’ τον ήχο

τον αέρα και μετά ξαποσταίνουν.

Όχι με καμιά υπέρτερη δύναμη,

αλλά με διάταξη, αν θέλετε, αλάνθαστη, άψογη.

Υπάκουα, λοιπόν, τα λόγια αυτά επιμένουν

στη δύναμή τους, όντας δε πειθήνια

δείχνονται κυρίαρχα· κάτω απ’ το φως εμφανίζονται

με γλώσσα ανθρώπινη που εφαρμοζόμενη τα εκφράζει.

 

Το χέρι ανακόπτει

την κίνησή του να τα βρει –

όχι να τα βρει, να τα ανακαλύψει, χρήσιμα, καθώς, ενώ λάμπουν, αποκαλύπτουν·

και όταν αποτυγχάνουν, απογοητευμένα, εξατμίζονται.

 

Έτσι καμιά φορά συναντιούνται, κοιμούνται,

υπολείμματα στο τέλος μιας πυρκαγιάς ανέγγιχτης

που, κι αν πεθάνει, δεν ξεχνά,

μα η μνήμη της την έχει αφήσει αδύναμη, και μένει εκεί, τη βρίσκεις.

 

Όλα είναι νύχτα – νύχτα βαθιά.

Πεθαίνεις σημαίνει ξεχνάς λέξεις, ελατήρια, γυαλιά, σύννεφα,

για να επιμείνεις σε μια διάταξη

αόρατη τη μέρα, αλλά βέβαιη τη νύχτα, σε μιαν απύθμενη άβυσσο.

Το χώμα εκεί, αυστηρότατο,

δεν επιτρέπει αγάπη άλλη εκτός ​​απ’ το κέντρο ολόκληρο.

Κανένα άλλο φιλί εκτός απ’ αυτό.

Ούτε άλλη αγάπη από την αγάπη που, πνιγμένη, ακτινοβολεί συνέχεια λάμψεις.

 

Στις νύχτες τις βαθιές

βρέθηκαν ν’ ανταποκρίνονται τέλεια ανάμεσά τους

οι λέξεις οι παρατημένες και οι λέξεις οι υπνώττουσες.

Στα ιπτάμενα χαρτιά ποιός τις ξέρει; ποιός τις ξεχνά;

Μπορεί κάποια στιγμή να βρουν απήχηση –ποιός ξέρει; –

σε κάτι λίγες αδελφικές καρδιές. Μπορεί.

 

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

 

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

εδώ

Συζήτηση με τον εξαίρετο Θέμη Ροδαμίτη στη Φωνή της Ελλάδας

και στην εκπομπή «Η Δική μας Πόλη» – Αφιέρωμα στον Πάμπλο Νερούδα | 22.09.24

Στο πρώτο μέρος, έγιναν αναφορές στη μακρά και συναρπαστική ποιητική διαδρομή του, στα βραβεία του, στην αγάπη του για τη γλώσσα, για το περιβάλλον, για τη χώρα του τη Χιλή.

Διάβασαν ποιήματα οι ηθοποιοί Ακύλλας Καραζήσης και Μιχάλης Μητρούσης και ακούστηκαν μελοποιημένα ποιήματά του από Έλληνες συνθέτες, καθώς και ισπανικά, από τη Δανάη Στρατηγοπούλου.

Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής ο μεταφραστής και βραβευμένος ποιητής Γιώργος Κεντρωτής, με αφορμή το βιβλίο του Νερούδα «Τη ζωή μου ομολογώ, την έζησα», που μετέφρασε και επιμελήθηκε, σε μια συζήτηση με τον Θέμη Ροδαμίτη, μίλησε για την επίδραση της ποίησης του Νερούδα στο ευρύτερο κοινό αλλά και στους νέους, καθώς και για την ιδιαίτερη δυναμική της γλώσσας.

Ο φιλοξενούμενος στο στούντιο μίλησε επίσης για τους σημαντικούς σταθμούς στην πορεία του ποιητή, τα παιδικά του χρόνια, για τα μέρη που ταξίδεψε κι αγάπησε, για τους ανθρώπους και ομότεχνούς του που ξεχώρισε, ανάμεσα τους τον Λόρκα, τον Ραφαέλ Αλβέρτι, τον Φιντέλ Κάστρο, τον δολοφονηθέντα πρωθυπουργό Αλιέντε στην κυβέρνηση του οποίου υπήρξε και διπλωμάτης.

Αναφορές έγιναν και στις σημαντικές διαλέξεις του, καθώς και στις σημειώσεις που εμπλουτίζουν σημαντικά τα απομνημονεύματά του.

«Η ζωή μου είναι ζωή που φτιάχτηκε απ’ όλες τις ζωές, απ’ τις ζωές του ποιητή όλες» είχε πει ο Πάμπλο Νερούδα.

O Πάμπλο Νερούδα έφυγε από την ζωή στις 23 Σεπτέμβρη του 1973.

ΣΟΛΩΜΟΣ

ΣΟΛΩΜΟΣ