ΤΡΑΓΟΥΔΑ Η ROSA BALISTRERI (E LU SULI NTINNI NTINNI)
ΚΑΝΕΙ ΕΤΣΙ ΜΙΑ Ο ΗΛΙΟΣ
Κάνει έτσι μιά ο ήλιος και βγαίνει τον βλέπει ο κόσμος και πηγαίνει τον βλέπει ο κόσμος το πρωί και πηγαίνει
Κάνει δυό ο ήλιος έν’-δυό μεσημέρι και πάει ο αφέντης λεφτά για να φέρει και πάει ο αφέντης λεφτά για να φέρει
Κάνει τρεις ο ήλιος πάνω απ’ τη σπιανάδα βάρ’ τού μπιστικού του κερατά του ξεφτίλα βάρ’ τού μπιστικού ρε συ και πάρ’ του τα ούλα
Κάνει πάλι μια ο ήλιος φαράγγι-φαράγγι βάρα τού αφεντικού το ξερό το κεφάλι βάρα κλωτσομπουνίδι στ’ αφεντικού το κεφάλι βάρα τ’ αφεντικό ρε συ δεν τό ’χεις ανάγκη
Ο ήλιος φεύγει τώρα να! Κι αύριο θα φανεί ξανά
Όμως άμα φύγω ’γώ πίσω δεν ξαναγυρνώ
Αχ ρε η μάνα σου εσένα τα φταίει που δεν θε να σ’ έχω ταίρι.
Ήρθαν οι πρώτες βροχές. Άλογα μουσκεμένα στέκονται κάτω απ' τα δέντρα με μισόκλειστα μάτια κάνοντας πως μασάνε λίγο ξερό χορτάρι μέσα στη φθινοπωρινή τους άνοια. Η Μαρία θά 'θελε να χτενίσει με τη χτένα της τη βρεγμένη τους χαίτη. Αλλά οι τελευταίοι παραθεριστές έφευγαν κιόλας. Μια κότα λίγο πιο κει κακάριζε ανάρμοστα. Κι ήταν μια λύπη να βλέπεις πλήθος τα σπουργίτια πεινασμένα να χαμοπετάνε στα τρυγημένα αμπέλια, να βλέπεις και τα σύννεφα ν' αλλάζουν, να σκίζονται, να τρέχουν παρ' ότι καρφωμένα εδώ κι εκεί με μαύρες πρόκες από κοράκια. Έτσι, μέσα σε λίγες ώρες, γέρασε η Μαρία.
Καρλόβασι, 28.VIII.87
Από το βιβλίο: Γιάννης Ρίτσος, «Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα», Κέδρος, Αθήνα 1991, σελ. 132.
Para que nada nos amarre,
que no nos una nada.
Ni la palabra que aromó tu boca,
ni lo que no dijeron las palabras.
Ni la fiesta de amor que no tuvimos,
ni tus sollozos junto a la ventana.
Para que nada nos amarre,
que no nos una nada.
Amo el amor de los marineros que besan y se van.
Dejan una promesa, no vuelven nunca más.
En cada puerto una mujer espera;
los marineros besan y se van.
Una noche se acuestan con la muerte en el lecho del mar.
Desde el fondo de ti y arrodillado,
un niño triste como yo nos mira.
Por esa vida que arderá en sus venas
tendrían que amarrarse nuestras vidas.
Por esas manos, hijas de tus manos,
tendrían que matar las manos mías.
Por sus ojos abiertos en la tierra,
veré en los tuyos lágrimas un día.
Amo el amor de los marineros que besan y se van.
Amor que puede ser eterno y puede ser fugaz.
En cada puerto una mujer espera;
los marineros besan y se van.
Una noche se acuestan con la muerte en el lecho del mar.
Το υλικό μάς το έστειλε η ευγενής φίλη του ιστολογίου κ. Almudena Fernadez.
Now the party´s over I´m so tired Then I see you coming Out of nowhere Much communication in a motion Without conversation or a notion Avalon When the samba takes you Out of nowhere And the backgrounds fading Out of focus Yes the picture changing Every moment And your destination You don´t know it Avalon When you bossa nova There´s no holding Would you have me dancing Out of nowhere Avalon
Κατάκορφα το βράδυ στα βουνά όταν ο ήλιος βασιλεύει δοξασμένος με φωτοβόλα σύννεφα στεφανωμένος και πλέει ο κόσμος σε πελάγη φωτεινά,
το βράδυ στ’ ουρανού την αγκαλιά, σαν σε καθρέφτη ξάστερο ζωγραφισμένα, στέκουν τα δέντρα του βουνού σκοτεινιασμένα, ακίνητα στα ύψη τους, στη σιγαλιά.
Μοιάζουν με μαύρους, ρασοφόρους καλογήρους, που στέλνουνε τη βραδυνή τους προσευχή από την άγια, την ολόφωτη ψυχή, ορθοί στους αναρίθμητους των χρόνων γύρους.
Qualcuno era comunista perché era nato in Emilia. Qualcuno era comunista perché il nonno, lo zio, il papà. ... la mamma no. Qualcuno era comunista perché vedeva la Russia come una promessa, la Cina come una poesia, il comunismo come il paradiso terrestre. Qualcuno era comunista perché si sentiva solo. Qualcuno era comunista perché aveva avuto una educazione troppo cattolica. Qualcuno era comunista perché il cinema lo esigeva, il teatro lo esigeva, la pittura lo esigeva, la letteratura anche... lo esigevano tutti. Qualcuno era comunista perché glielo avevano detto. Qualcuno era comunista perché non gli avevano detto tutto. Qualcuno era comunista perché prima… prima…prima… era fascista. Qualcuno era comunista perché aveva capito che la Russia andava piano, ma lontano. Qualcuno era comunista perché Berlinguer era una brava persona. Qualcuno era comunista perché Andreotti non era una brava persona. Qualcuno era comunista perché era ricco ma amava il popolo. Qualcuno era comunista perché beveva il vino e si commuoveva alle feste popolari. Qualcuno era comunista perché era così ateo che aveva bisogno di un altro Dio. Qualcuno era comunista perché era talmente affascinato dagli operai che voleva essere uno di loro. Qualcuno era comunista perché non ne poteva più di fare l’operaio. Qualcuno era comunista perché voleva l’aumento di stipendio. Qualcuno era comunista perché la rivoluzione oggi no, domani forse, ma dopodomani sicuramente. Qualcuno era comunista perché la borghesia, il proletariato, la lotta di classe... Qualcuno era comunista per fare rabbia a suo padre. Qualcuno era comunista perché guardava solo RAI TRE. Qualcuno era comunista per moda, qualcuno per principio, qualcuno per frustrazione. Qualcuno era comunista perché voleva statalizzare tutto. Qualcuno era comunista perché non conosceva gli impiegati statali, parastatali e affini. Qualcuno era comunista perché aveva scambiato il materialismo dialettico per il Vangelo secondo Lenin. Qualcuno era comunista perché era convinto di avere dietro di sé la classe operaia. Qualcuno era comunista perché era più comunista degli altri. Qualcuno era comunista perché c’era il grande partito comunista. Qualcuno era comunista malgrado ci fosse il grande partito comunista. Qualcuno era comunista perché non c’era niente di meglio. Qualcuno era comunista perché abbiamo avuto il peggior partito socialista d’Europa. Qualcuno era comunista perché lo Stato peggio che da noi, solo in Uganda. Qualcuno era comunista perché non ne poteva più di quarant’anni di governi democristiani incapaci e mafiosi. Qualcuno era comunista perché Piazza Fontana, Brescia, la stazione di Bologna, l’Italicus, Ustica eccetera, eccetera, eccetera... Qualcuno era comunista perché chi era contro era comunista. Qualcuno era comunista perché non sopportava più quella cosa sporca che ci ostiniamo a chiamare democrazia. Qualcuno credeva di essere comunista, e forse era qualcos’altro. Qualcuno era comunista perché sognava una libertà diversa da quella americana. Qualcuno era comunista perché credeva di poter essere vivo e felice solo se lo erano anche gli altri. Qualcuno era comunista perché aveva bisogno di una spinta verso qualcosa di nuovo. Perché sentiva la necessità di una morale diversa. Perché forse era solo una forza, un volo, un sogno; era solo uno slancio, un desiderio di cambiare le cose, di cambiare la vita. Sì, qualcuno era comunista perché, con accanto questo slancio, ognuno era come... più di sé stesso. Era come... due persone in una. Da una parte la personale fatica quotidiana e dall’altra il senso di appartenenza a una razza che voleva spiccare il volo per cambiare veramente la vita. No. Niente rimpianti. Forse anche allora molti avevano aperto le ali senza essere capaci di volare... come dei gabbiani ipotetici. E ora? Anche ora ci si sente come in due. Da una parte l’uomo inserito che attraversa ossequiosamente lo squallore della propria sopravvivenza quotidiana e dall’altra il gabbiano senza più neanche l’intenzione del volo perché ormai il sogno si è rattrappito. Due miserie in un corpo solo.
Each night, this adroit young lady Lies among sheets Shredded fine as snowflakes Until dream takes her body From bed to strict tryouts In tightrope acrobatics.
Nightly she balances Cat-clever on perilous wire In a gigantic hall, Footing her delicate dances To whipcrack and roar Which speak her maestro's will.
Gilded, coming correct Across that sultry air, She steps, halts, hung In dead center of her act As great weights drop all about her And commence to swing.
Lessoned thus, the girl Parries the lunge and menace Of every pendulum; By deft duck and twirl She draws applause; bright harness Bites keen into each brave limb
Then, this tough stint done, she curtsies And serenely plummets down To traverse glass floor And get safe home; but, turning with trained eyes, Tiger-tamer and grinning clown Squat, bowling black balls at her.
Tall trucks roll in With a thunder like lions; all aims And lumbering moves
To trap this outrageous nimble queen And shatter to atoms Her nine so slippery lives.
Sighting the stratagem Of black weight, black bail, black truck, With a last artful dodge she leaps Through hoop of that hazardous dream To sit up stark awake As the loud alarmclock stops.
Now as penalty for her skill, By day she must walk in dread Steel gaunticts of traffic, terror-struck Lest, out of spite, the whole Elaborate scaffold of sky overhead Fall racketing finale on her luck.
Το ποίημα μάς το έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του μπλογκ. κ. Angela Tuccia.
Το σπίτι μύρισε κιόλας φθινόπωρο. Κι είμαστε ανέτοιμοι πάλι, χωρίς πουλόβερ και κασκόλ. Απρόσμενα σύννεφα απ' το πρωί σκοτεινιάζουν τους λόφους. Θα πρέπει να βιαστούμε να κάνουμε τίποτα προμήθειες, γιατί όπου νά 'ναι καταφτάνουν οι φωνακλάδες άνεμοι. Οι ατμοί της κουζίνας πιάνουν την πρώτη θέση στη σιωπή των διαδρόμων. Ένα ένα κλείνουνε τα παραθαλάσσια κέντρα. Στη βρεγμένη προκυμαία άδεια κουτιά τσιγάρων, πλαστικά δοχεία, εφημερίδες κι οι πεινασμένες αδέσποτες γάτες που κοιτάζουν το ρολόι του τελωνείου δίχως δείχτες. Ξεχασμένες ερωτήσεις τριζοβολούν ξανά σαν σκουριασμένοι ανεμοδείχτες πάνω σε στέγες έρημων σπιτιών που οι ιδιοχτήτες τους πεθάναν από χρόνια φθισικοί χωρίς ν' αφήσουν κληρονόμους. Όμως εσύ, στο πείσμα της βροχής και των ανέμων, επιμένεις κάτω απ' τη λάμπα σου, σε τούτη τη σκληρή καρέκλα, κάτι ν' αφήσεις για τους επερχόμενους - δυο στίχους έστω, γραμμένους με το χέρι της βροχής, που δείχνουν τρέμοντας πάντα και πάντα προς το μέρος του ήλιου.
Καρλόβασι, 14.VIII.87
Από το βιβλίο: Γιάννης Ρίτσος, "Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα", Κέδρος, Αθήνα 1991, σελ. 118.
Το ποίημα μάς το έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του ιστολογίου κ. Rossella Brescia.
Vaco distrattamente abbandunato, l'uocchie sotto 'o cappiello annascunnute, mane int'a sacca e bavero aizato, vaco fiscann'a 'e stelle ca so' asciute. E 'a luna rossa me parla 'e te... Io le domando si aspiette a me e me risponne: "si 'o vvuò sapè... cca nun ce sta nisciuna!" E io chiammo 'o nomme pe te vedè, ma tutt'a gente ca parla 'e te risponne: "è tarde, che vvuò sapè!? Cca nun ce sta nisciuna!" Luna rossa... chi me sarrà sincera? Luna rossa... se n'è gghiuta ll'ata sera senza me vedè! E io dico ancora ca aspetta a me fore 'o balcone stanotte 'e tre e prega 'e sante pe me vedè ...ma nun ce sta nisciuna! E io chiammo 'o nomme pe te vedè ma tutta 'a gente ca parla 'e te risponne: "è tarde, che vvuò sapè!? Cca nun ce sta nisciuna!" E 'a luna rossa me parla 'e te... io le domando si aspiette a me e me risponne: "si 'o vvuò sapè... cca nun ce sta nisciuna!" Cca nun ce sta nisciuna! Cca nun ce sta nisciuna!
Στίχοι: Vincenzo de Crescenzo. Μουσική: Antonio Vian.
Kádrují mě v Americe, taky v Kanadě, kádrují mě v republice ba i v úřádě. A kdyby mě stokrát znali, zase by mě kádrovali, vždyť to patří k politice, to je nasnadě.
Kádrují mě kolegové na své poradě, čtyři vlády exilové, pátá na hradě. S podpisem i bez podpisu, celá halda časopisů, asketi i kořelové zpěvu na bradě.
Kádrují mě bolševici věrní línii, dogmatičtí heretici v Kalifornii, muzikanti kvůli saundu, španělové z andergraundu, struktura i v opozici v český mafii.
Kádrují mě zdola zhora noví pánové, příčinliví hoši z fóra v Hradci Králové, důchodkyně, dorostenky, kátrováci z vépéemky a demokrati, byrokrati, klerikálové.
Kandiduje strana ctnosti s dvěma Vasily, nezvolenci z veřejnosti proti násilí. V erotaxi horko ťažko, kandiduje lektor Kňažko, v každým pádě na akádě hledaj posili.
Na Pasjenko čeká budaj, čeká v župánu, že ho zase jednou udaj ve Vatikánu. Zřek se totiž, to je k zlosti, černobůrskej národnosti, takže novej zájomnosti nejde do plánu.
Letí Váša v jambojetu, letí do hradce, kancelář má na klozetu, v křeslech poradce a z buk straší na okoři, jeho děsní braniboři, takže radši v Mrtvým moři letí koupat se.
Z leva z prava samozvanci v týmu sehránem, každej šašek má dnes šanci stát se Reganem. Věrka, Magda nebo Rita, usazeny u koryta, jen ten chudák morogita chodí zmaganej.
istenem istenem szerelmes istenem hogy kell e világot buval is eltöltsem istenem istenem szerelmes istenem hogy kell e világot buval is eltöltsem
istenem istenem s vajon mi lelt engem három mérő piros szallag ej de nem ér körül engem s három mérő piros szallag ej de nem ér körül engem... s még a múlt hónapba' csak egy felet vettem s vékonkarcsú derekamon ej de páras csukrot köttem s vékonkarcsú derekamon ej de páras csukrot köttem...
l'aria è tersa nel cielo... il vento porta il suono delle campane... istenem istenem...
Φωτογραφία από τη συναυλία της Σεμπεστυέν στην Αθήνα.
Εξ απαλών ονύχων το Κακό με απασχολούσε πρωτίστως. Μα είταν δύσκολο. Και ουδέν ποτέ ανευρέθη, καθώς με πάθος μέτραγα πληγές και ξένων έθη: τί ασήμαντο τα θύματά μου κάναν κρότο! Ζούσε
συνήθως σε διαθήκες γέρων χλωμούτσικη (με ρύμη ανοίας) μια πράξη θεάρεστη, καλή. Διό, φθόνος πρύμνης ως προς την πλώρη δεν υπάρχει πια. Έλλειψη μερίμνης στη δόξα επέτρεψε να τρέξει από την τρύπια μνήμη
και να χυθεί. Ο κόσμος τζάμπα αλλοιθωρίζει τέλεια, μπας και δει Αυτόν που το κεφάλι έχει αδυναμία να κόβει απ’ το κορμί. Πού μένει; Ολίγιστα σημεία
το μαρτυρούν στη γη. Όλες οι πληγές πια γιατρευτήκαν! Οι ελάχιστοι εκλεκτοί, που με περισσήν επιμέλεια σημάδεψαν, στον τάφο πριν την ώρα τους βρεθήκαν.
Ayer te besé en los labios. Te besé en los labios. Densos, rojos. Fue un beso tan corto, que duró más que un relámpago, que un milagro, más. El tiempo después de dártelo no lo quise para nada ya, para nada lo había querido antes. Se empezó, se acabó en él.
Hoy estoy besando un beso; estoy solo con mis labios. Los pongo no en tu boca, no, ya no... -¿ Adónde se me ha escapade ?-. Los pongo en el beso que te di ayer, en las bocas juntas del beso que se besaron. Y dura este beso más que el silencio, que la luz. Porque ya no es una carne ni una boca lo que beso, que se escapa, que me huye. No. Te estoy besando más lejos.
Το ποίημα και τον πίνακα του Francesco Hayez μάς τα έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του ιστολογίου κ. Gabriela Grechi.
Μοιάζει μαρμάρινη στήλη με τα εγχάρακτα ονόματα ανθρώπων που έπεσαν για την πατρίδα. Κάθεται χρόνια μπροστά στην πόρτα της.
Ποτέ στη ζωή της δε σηκώθηκε από ’κει. Ίσως εκεί γεννήθηκε στα πένθη της και γέρασε. Νερό των πεθαμένων πίνει, της Σελήνης. Φοπράει μαύρα και πενθεί. Και για πολλούς πενθεί κι ίσως για μένα.
Ποτέ κανείς δεν πέρασε απ’ την πόρτα της. Ποτέ κανείς να τη ρωτήσει πώς και τί. Μονάχα εγώ ψωμάκι και τυράκι τής πηγαίνω και το χαρίζει στους αγίους.
Μια πόρτα στο χρώμα ακριβώς της στάχτης. Ξύλο ναυαγίου, σκεβρωμένη, γριά πόρτα. Μ’ ανοιγμένες φλέβες ξερές απ’ τον ήλιο ίδιες με τα πλοκάμια χταποδιού και τη χυμένη σκουριά τής σάπιας κλειδαριάς.
Χρώμα σαν τα φτερά πολλών πουλιών και των αγγέλων.
Από το βιβλίο: Μάνος Ελευθερίου, «Η πόρτα της Πηνελόπης», Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2003, σελ. 9.
Στον Θεόδωρο Α. Πέππα για τα χθεσινά γενέθλιά του, με υπόκρουση Ντμίτρι Σοστακόβιτς (: ο νεαρός Σοστακόβιτς ερμηνεύει το τέλος του op.35, εν έτει 1934).
PETER HUCHEL (1903-1981)
ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΛΗΡ
Έρχεται από μέσ’ απ’το λατομείο με γάζες όλο και ιώδια το δεξί του χέρι μπανταρισμένο.
Σε κάτι πανάθλια χωριά επούλαγε κούτσουρα αντί πινακίου φακής
Τώρα να! Επιστρέφει στον ίσκιο το φτενό κάτι σύννεφων που σκίστηκαν· γυρνάει το στέμμα του ξανά μες στη λαγκάδα.
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.
****************************
KÖNIG LEAR
Unter dem Steinbruch kommt er herauf, den Jodlappen um die rechte Hand gewickelt.
In elenden Dörfern schlug er Knüppelholz für seine Linsensuppe.
Jetzt kehrt er im dürren Schatten zerrissener Wolken zu seiner Krone in die Schlucht zurück.
Όπου κι αν πας, φθινοπωριάζει και νυχτώνει· δειλοί οι αρχάγγελοι ταράζονται στον ύπνο. Όπου κι αν πας, η τύχη –οχιά– θα σε δαγκώνει· θα φαρμακώνει εκεί τον νηστικό σου δείπνο. Όπου κι αν πας, φθινοπωριάζει και νυχτώνει· τα παλιολούλουδα σαπίζουνε στους κήπους. Στημένη σού ’χει ο Αποπάνω την αγχόνη: σε τρίστρατο μοιραίο θα στεφείς Οιδίπους.
Όπου κι αν πάς, πας, – μα τέλος πια δεν θά ’βρεις. Στης άβυσσος τους μύχιους ίσκιους θ’ απαγκιάσεις Τα λαύρα ονείρατα της ζήσης σου της μαύρης. Το κύμα του παραδαρμού και της θαλάσσης με ρίμες άρρυθμες σε τράκλειον κυκεώνα, αν θαν το πιείς, θέλει λουστείς τ’ αγιάζι του αιώνα.
Na počátek se ptám, jehož nebylo, nepadal sníh a bylo nebílo, vlas, tolik světla než se vznítilo, ohnout se aby vítr mohl, čas v kolenou trávy, vesmír holohlavý kšticí svých komet prázdno rozevlást.
Vlas, struna strun, paprsek: daleko jak by si zastýsklo, tak tence. Hle i nic, jež v sobě zbloudilo a bylo jablko. A spánek znavený sní v šípcích o Růžence. Tak voda tesknívá a sama, žíznějíc po naplnění svém, k rtům zvedá utopence.
1941
Το ποίημα μάς το έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του ιστολογίου κ. Eva Riccobono.
Quan surts per fer el viatge cap a Itaca, has de pregar que el camí sigui llarg, ple d'aventures, ple de coneixences. Has de pregar que el camí sigui llarg, que siguin moltes les matinades que entraràs en un port que els teus ulls ignoraven, i vagis a ciutats per aprendre dels que saben. Tingues sempre al cor la idea d'Itaca. Has d'arribar-hi, és el teu destí, però no forcis gens la travessia. És preferible que duri molts anys, que siguis vell quan fondegis l'illa, ric de tot el que hauràs guanyat fent el camí, sense esperar que et doni més riqueses. Itaca t'ha donat el bell viatge, sense ella no hauries sortit. I si la trobes pobra, no és que Itaca t'hagi enganyat. Savi, com bé t'has fet, sabràs el que volen dir les Itaques.
Si vas a emprender el viaje hacia Itaca, pide que tu camino sea largo, rico en experiencias, en conocimiento. A Lestrigones y a Cíclopes, al airado Poseidón nunca temas, no hallarás tales seres en tu ruta si alto es tu pensamiento y limpia la emoción de tu espíritu y tu cuerpo. A Lestrigones ni a Cíclopes, ni a fiero Poseidón hallarás nunca, si no los llevas dentro de tu alma, si no es tu alma quien ante ti los pone. Pide que tu camino sea largo. Que numerosas sean las mañanas de verano en que con placer, felizmente arribes a bahías nunca vistas; detente en los emporios de Fenicia y adquiere hermosas mercancías, madreperla y coral, y ámbar y ébano, perfumes deliciosos y diversos, cuanto puedas invierte en voluptuosos y delicados perfumes; visita muchas ciudades de Egipto y con avidez aprende de sus sabios. Ten siempre a Itaca en la memoria. Llegar allí es tu meta. Mas no apresures el viaje. Mejor que se extienda largos años; y en tu vejez arribes a la isla con cuanto hayas ganado en el camino, sin esperar que Itaca te enriquezca. Itaca te regaló un hermoso viaje. Sin ella el camino no hubieras emprendido. Mas ninguna otra cosa puede darte. Aunque pobre la encuentres, no te engañará Itaca. Rico en saber y en vida, como has vuelto, comprendes ya qué significan las Itacas.
Μετάφραση: José María Álvarez. Δημοσιεύθηκε στο, Costantin Cavafis, "Poesías Completas", Ediciones Hiperión, Madrid 1982.
Δ Ο Υ Ρ Ε Ι Ο Σ ή τ ο ι ΟΡΜΗΤΙΚΟΣ ΗΜΙΑΙΜΟΣ ΣΚΥΜΝΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΗΧΟΝ «ΜΙΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΜΕΓΑΛΗ»
Ώς πότε θα μας βάζουν, τζιμάνια, στα «ψιλά»,
Κατοσταριές, χιλιάδες, αράδα στην ουρά;
Μ' ένα μας ποιηματάκι, με κάποια κριτική,
Στην εφημεριδούλα την επαρχιακή;
Ν' αρπάζουμε πασπάλαις αφ' όλαις τις μεριαίς,
Να κρύβουνε τα γέλοια με βια στις συντροφιαίς;
Καλλιό 'ναι μια φυλλάδα, κ' εμείς μοναδικοί,
Παρά μεσ' στους αιώνες με τους στερνούς στερνοί.
Τι σ' ωφελεί κι αν μείνης 'σε μια παραπομπή;
Στοχάσου πως για τούτο κουράστηκες πολύ!
Ενώ, τζουτζές, παλιάτσος, μπαμπέσης αν σταθής,
Μπορεί να σε προσέξουν και δυο-τρεις αφελείς.
Ξεσκίζεσαι, δουλεύεις την Τέχνη μια ζωή,
Κ' εκεί που ξέρουμ' όλοι σε γράφει πάλι αυτή.
( Εδώ σηκώνονται οι Ημίαιμοι ορθοί, και, υψώνοντες τας χείρας προς τον Δομοκόν, κάμνουν τον Όρκον. )
Μη στοχασθή κανένας πως ήταν για σκατά
Και 'ξέπεσ' εδώ-πέρα να παίζη τον Πασά!
Τιμώ την αφεντιά του κι ορκίζομαι σ' αυτό:
Σε γνώμην ειδημόνων να μην υποταχθώ!
Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός
Για να τους αφανίσω, θε να 'ναι σταθερός.
Κι αν παραβώ τον όρκον, να πέση μι' αστραπή
Και να με κατακάψη, σα να 'χα λογική.
( Τέλος του Όρκου. )
Μπόγιες, τσανακογλείφτες, τσολιάδες, μανιακοί,
Στραγαλατζήδες, πάμε, για μιαν «Αληθινή»
(Τάχατες) «Ιστορία»* να ζώσωμεν σπαθί
Κι ότ' είμασθε βλαμμένοι παντού να 'ξακουσθή.
Να βάλωμεν αδέλφια, ξαδέλφια και γονείς,
Τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς.
Μάιος 1981
* Νίκου Παππά, Αληθινή Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα 1973.
Επάνω στον κονισαλέο της Κόρης Τάφο, που Εκείνος, μολονότι σκιά της είχε γίνει, ουδέποτε έκαμε δικιά του, δεν σε αφήνει ανέγγιχτον το όνομά της – σε ταράζει. Γράφω
ναι, διότι Α υ τ ό ς μας διέταξε στη θύμησή μας να την βαστούμε: με τους στίχους που της έγραψε· και μέχρι τώρα, εδώ, το μόνο που δεν έλειψε τα εφύμνιά του είν’ γι’ Αυτήν, που τέρπουνε τ’ αφτί μας.
Μακάρι, αχ, νά ’ξερε τί νόμο εθέσπιζε, όταν ακμαίους λόγους στράτευε να υμνήσει ό,τι θωρούσε μεν, μα δεν τ’ ακούμπησε. Και η πρώτη
επίπτωση; Έκπαλαι άρχισε και λογιζόταν για καλλονή όποια στο διάβα μας προβαίνει, και ερωτική όποια θεόστεγνη για πάντα μένει.
Es una calle larga y silenciosa. Ando en tinieblas y tropiezo y caigo y me levanto y piso con pies ciegos las piedras mudas y las hojas secas y alguien detrás de mí también las pisa: si me detengo, se detiene; si corro, corre. Vuelvo el rostro: nadie. Todo está oscuro y sin salida, y doy vueltas y vueltas en esquinas que dan siempre a la calle donde nadie me espera ni me sigue, donde yo sigo a un hombre que tropieza y se levanta y dice al verme: nadie.
Το ποίημα (μαζί με τη φωτογραφία) μάς το έστειλε μια από τις πιο παλιές και πιστές φίλες του ιστολογίου: η εικονιζόμενη κ. Almudena Fernadez.
Αγαπημένε μου καλέ του περασμένου μήνα εχθές που σας συνάντησα με κουρασμένο βήμα Αλήθεια πώς λυπήθηκα που ήσαστε χλωμός μιας στραβοκάνας λόγιας τη νύχτα συνοδός Έχει όπως λεν πολλήν ισχύ στα καλλιτεχνικά σας Μ’ αυτήν θαρρώ απομυζά εσάς και τα καλά παιδιά σας Κι όσο να πεις ομόρφυνε πολύ που την αγγίξατε Δεν είσθε δα και πλαστικός δια να την χειρουργήσετε Η πιο καλή επιλογή και μην το πολυσυζητάμε Όσο για τη χλωμάδα σας από αύριο αρχινάμε…
Από το βιβλίο: Αριστέα Παπαλεξάνδρου, «Ωδικά Πτηνά», Τυπωθήτω 2008, Αθήνα 2008, σελ. 41.
Φυλλομετρούσε περιοδικά ποικίλης ύλης στο παλιατζίδικο – μιας άλλης εποχής, μιας άλλης κουλτούρας. Κι είταν σάμπως ψήγματα στερεάς αιθάλης να μπήγονταν στα νύχια της ματιάς μου, που με σμίλης
ελάξευε αφοσίωση το ψάξιμο της φίλης μορφής στα εφήμερα δελτία του χρόνου. Θείας άλης (ως λέγει ο Πλάτων) πόθος με άδραξε, και πεντοζάλης παράσερνε το στόμα μου στο σώμα της ανθύλης
το λόγο ν’ απευθύνω, που εμβριθώς εμελετούσε σ’ ένα Ρομάντσο του ’50 κάποιο του Τσιφόρου ευθυμογράφημα. Μα δεν. Τη μοίρα δορυφόρου
ζηλώσας, γύρω απ’ τον πλανήτη του σκορπολογούσε ο πόθος μου τα βέλη του. Πλην απλανώς Ε κ ε ί ν η μ’ εκοίταξε – κι ευθύς το περιοδικό της κλείνει…
Accatari vurria na virrinedda di notti la to porta spirtusari vidiri gioia mia quantu si bedda quannu ti spogli prima di curcari.
E temu ca nun fussi accusì bedda ca l’occhi nun m’avissiru annurbari lassa la porta misa a spaccazzedda ca ju stanotti ti vengu a truvari.
E na varcuzza banner banner sta dia d’amuri ni vinni a purtari ridianu tutti li cilesti sferi trimavanu li specchi di lu mari.
Binidiru lu Diu chi ti manteni c’accusì bedda ti vosi furmari spampinanu li ciuri unn’é ca veni l’ariu tribulatu fai sirinari.
Avia li trizzi din a Mantalena ntesta si miritava na curuna nni la to casa nun ci sta lumera lu lustru lu fait u, stidda Diana.
Catina ca mi teni ncatinatu catina chi ncatini l’arma mia beni ti vogliu cchiù di lu me ciatu accusì criu ca vo beni a mia.
***************************
ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΤΡΥΠΑΝΙ
Πά’ ν’ αγοράσω ένα μικρό τρυπάνι κι αργά θα ρθώ μιά πόρτα να τρυπήσω να δω το κοριτσάκι μου τί φτιάνει, γυμνούλι να το δω, να το κοιμίσω.
Φοβάμαι, όταν σε δω, μη με θαμπώσεις κι ορμήσω και την πόρτα σου τη σπάσω· άσε ανοιχτά, χαρά μου, να με νιώσεις, ζητάω να μπω, γλυκά να σ’ αγκαλιάσω.
Εφτά βαρκούλες με πανιά σε πάνε του έρωτα το λιμάνι για να πιάσεις, κι οι εφτά ουρανοί σου ανοίγουν και γελάνε, χαλάει η κάλμα απάνω της θαλάσσης.
Να’ναι καλά οι εφτά οι θεοί οι γενναίοι που σ’ έχουν φτιάξει, φως μου, ωραία τόσο. Κήπους μαραίνει ο ίσκιος σου όπου πνέει· ζήτα μου τη ζωή μου να σ’ τη δώσω.
Είσαι γλυκιά πολύ, σαν άγια εικόνα, σαν άγιο μύρο, σαν την Παναγία· φοράς στην κεφαλή χρυσή κορώνα και φέγγεις, κι όλα γύρω είν’ ευλογία.
Καδένα (και με δένεις και με ορίζεις), καδένα (την ψυχή μου οπού έχεις δέσει) είσαι, και τη ζωή μου μού χαρίζεις – κι αυτό εμένανε πολύ μ’ αρέσει.
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.
MARIO BENEDETTI (1920)
UNA MUJER DESNUDA EN LO OSCURO
Una mujer desnuda y en lo oscuro tiene una claridad que nos alumbra de modo que si ocurre un desconsuelo un apagón o una noche sin luna es conveniente y hasta imprescindible tener a mano una mujer desnuda.
Una mujer desnuda y en lo oscuro genera un resplendor que da confianza entonces dominguea el almanaque vibran en su rincón las telaranas y los ojos felices y felinos miran y de mirar nunca se cansan.
Una mujer desnuda y en lo oscuro es una vocación para las manos para los labios es casi un destino y para el corazón un despilfarro una mujer desnuda es un enigma y siempre es una fiesta descifrarlo.
Una mujer desnuda y en lo oscuro genera una luz propia y nos enciende el cielo raso se convierte en cielo y es una gloria no ser inocente una mujer querida o vislumbrada desbarata por una vez la muerte.
Το ποίημα μάς το έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του μπλογκ κ. Alejandra Martinez.
Tout ces gens qui marchent sans se voir, se regarder Ces silences qui dézonnent nos soirs Ces histoires qui finissent un peu mal, dans les regrets Nos mémoires que nos chagrins laissent un peu sales
Ces trottoirs mouillés de gens qui courent à perdre pieds A pleurer après une illusion d'amour
On voudrait refaire mais c'est voler et s'effacer Pour mieux s'évader se lever tout en haut
Alors je rêve Je rêve Qu'un vent d'amour vînt m'emporter Alors je rêve Je rêve Rien ne pourra m'en empêcher
Les regards abscents cherchent au hazard, désemparés Un soupçon d'amour comme un espoir On voudrait refermer ses paupières, s'évader Suspendrer la vie et s'envoler
Alors je rêve Je rêve Qu'un vent d'amour vînt m'emporter Alors je rêve Je rêve Rien ne pourra m'en empêcher
Alors je rêve D'un vent d'amour pour nous sauver Alors je rêve, je rêve Rien ne pourra m'en empêcher
That sound, everywhere about us, of the sea— the tree among its tresses has always heard it, and the horse dips his black body in the sound stretching his neck as if towards drinking water, as if he were longing to leave the dunes and become a mythic horse in the remotest distance, joining the flock of foam-sheep— fleeces made for vision alone— to be indeed the son of these salt waters and browse on algae in the deep fields. But he must learn to wait, wait on the shore, promising himself someday to the waves of the open sea, putting his hope in certain death, lowering his head again to the grass.
*****************************
CE BRUIT DE LA MER
À la manière de Jules Supervielle
Αυτό τον ήχο, πάντοτε γύρω μας, της θάλασσας, το δέντρο ανάμεσα στους πλοκάμους του πάντα τον άκουγε, και το άλογο βουτά το μαύρο σώμα του στον ήχο τεντώνοντας το λαιμό σαν νά ’θελε να πιει νερό, σα να λαχταρούσε ν’ αφήσει τους αμμόλοφους και να γίνει ένα μυθικό άλογο στην πιο μακρινή απόσταση, αδελφωμένο με το κοπάδι των αφροπροβάτων –το δέρας είναι μόνο γα την όραση– να γίνει στ’ αλήθεια ο γιος αυτών των αλμυρών νερών και να βοσκάει φύκια στα βαθιά λιβάδια. Αλλά πρέπει να μάθει να περιμένει, να περιμένει στην ακτή, τάζοντας τον εαυτό του στα κύματα του πελάγου –ναι κάποια μέρα– ελπίζοντας στον βέβαιο θάνατο, χαμηλώνοντας πάλι το κεφάλι προς το χορτάρι.
Τοπίο των παιδικών μου χρόνων που ροές σε φέραν αείρροες μουλιασμένο από φυλακής πρωΐας μέσα σε οίνους ξανθούς και χιλιάκις στων κυμάτων τα γυαλιά διαθλασμένο στα τσακίδια πήγες εχάθης
Τοπίο αστικό που σ’ εξαπάτησαν κοιλιές περιστερίσιες όταν περί λύχνων αφάς φτερακίζανε παίζοντας να φας Του αυτού άχρι του νυν κοινωνούσαμε εμείς αμαρτήματος πλην όχι πλέον εμείς κοινωνοί
Τοπίο των ονείρων καθημαγμένο κομματάκια και ράκη χεράκι πιασμένος με τον τρόμο αποδρούσα τις νύχτες Είμαι ασμένως δικός σου Άσε με νά ’μαι εγώ η αγάπη σου βαθιά τά ’χω μπήξει τα μάτια μου στου ζόφου μέσα τις κόγχες
Η Ιζόλδη κατοικεί μες στην υπόγεια μισοσκότεινη αίθουσα. Το φόρεμά της έχει χρώμα ίδιο με των νεκρών την προσμονή, είναι το πιο σβησμένο θαλασσί τούτου του κόσμο, φθαρμένο, αποκαλύπτοντας την ώχρα των γυμνών βράχων. Η Ιζόλδη είναι μονάχη, εκείνοι που έρχονται είναι σκοτεινοί, σκύβουν με λάμπες πάνω απ’ το κορμί της. Στ’ αλήθεια λένε, η Ιζόλδη πέθανε, η Ιζόλδη η λυπημένη πέθανε, έτσι λένε.
ΔΕΚΑΤΟ ΕΛΕΓΕΙΟ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ [: Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, Ο ΚΑΙΣΑΡ...]
Ο Αλέξανδρος, ο Καίσαρ, ο Ερρίκος και ο Φρειδερίκος, άπαντες Μεγάλοι. θα μού ’διναν και τη μισή απ’ όλη τους τη δόξα την κλίνη αυτήν εδώ γ ι α μ ι α μ ο ν ά χ α νύχτα αν τους εχάριζα. Πλην όμως, τους καημένους του Όρκου ο νόμος τούς κρατάει αλυσοδέσμιους. Γι’ αυτό, μικρέ, μα ζωντανέ, στον τόπο της αγάπης τον ζεστό εσύ ευφραίνου, προτού το φιλαπόδημο ποδάρι σου βραχεί μες στα νερά της Λήθης.
Yo he visto perlas claras de inimitable encanto, de esas que no se tocan por temor a romperlas. Pero solo en tu cuello pudieron valer tanto las burbujas de nieve de tu collar de perlas.
Y más, aquella noche del amor satisfecho, del amor que eterniza lo fugaz de las cosas, cuando fuiste un camino que comenzó en mi lecho y el rubor te cubría como un manto de rosas.
Yo acaricié tus perlas, sin desprender su broche, y las vi, como nadie nunca más podrá verlas, pues te tuve en mis brazos, al fin, aquella noche vestida solamente ¡con tu collar de perlas!
Come down off your throne and leave your body alone. Somebody must change. You are the reason I've been waiting so long. Somebody holds the key.
But I'm near the end and I just ain't got the time And I'm wasted and I can't find my way home.
Come down on your own and leave your body alone. Somebody must change. You are the reason I've been waiting all these years. Somebody holds the key.
But I can't find my way home. But I can't find my way home. But I can't find my way home. But I can't find my way home. Still I can't find my way home, And I ain't done nothing wrong, But I can't find my way home.
Πέφτει το βράδυ και μας αφήνετε πάλι, αγαπημένες εικόνες της γης, δέντρα, ζώα, κόσμος φτωχός κλεισμένος μέσα σε μανδύες στρατιωτών, μάνες με στεγνωμένη την κοιλιά απ’ τα δάκρυα. Και το χιόνι μάς φέγγει απ’ τα λιβάδια σαν φεγγάρι. Ω, τούτοι οι νεκροί. Χτυπήστε πάνω στο μέτωπο, χτυπήστε ως την καρδιά. Ας ουρλιάξει τουλάχιστον κάποιος μες στη σιωπή, μέσα σ’ αυτόν τον λευκό κύκλο των ενταφιασμένων.
Δικός σας είναι ο Αττάρ, ο ποιητής και μύστης, που δίδασκε πως ούτ’ εφήμερο ούτ’ αιώνιο το πρόσωπο είναι του άνθρωπου. Κι εν τέλει νήστις του κάλλους γίνεται όποιος χάρις στο δαιμόνιο
του σύμπαντος διορίστηκε το φως να σπέρνει χιλίων ήλιων. Δεν το ξέρεις; Ά λ λ ο ι μόνο, αλίμονο, το κάλλος γεύονται, έτσι ως γέρνει και τους φιλάει. Σε σένα δαψιλώς τον πόνο
εγγυάται, μιας και το ζητάς μες στον καθρέφτη – κι εκεί το αντίθετό σου βλέπεις, χνωτισμένο να σε κοιτάζει και θαμπό. Έτσι, λέω, ξεπέφτει το απόλυτο σε σχετικό· έτσι πάει σβησμένο
το φως: στη θέρμη μέσα της αναπνοής σου σαν σκιά χωνεύεται. Όμως, κι αν ακόμα δάση δροσιάς το στόμα σου ανεβάσει απ’ της ψυχής σου τα κάτεργα στο κάτοπτρο, θα σου χαλάσει
του κάλλους το είδωλο ένας στεναγμός, μιά λύση της προσοχής σου, της ματιάς σου το καράβι που τα νερά θε νά ’ρθει του γυαλιού να σκίσει. Πεγκάχ, σε διάβασα: ναι, τό ’χεις καταλάβει
πως μόνο της φωνής οι καλλονές μετράνε –αγάλματα φωνήεντα– και σ’ εκείνους που η φύση του κάλλους έχει την ισχύ εκχωρήσει. Θα ’ναι νεκρές, αν δεν συρθεί λαλιά να τις υμνήσει.
Μα εσύ, των ρόδων ρόδο στου Σααδή τον κήπο, τη λύρα μ’ εβγολές ανθέων κρούεις τόσου γενναίου οίστρου, που ό,τι κι αν πω λίγα πάλι θα είπω. Το κάλλος σου διπλό, και απλώς εγώ ο υμνωδός σου.
Pour tes roses
J'aurais fait
Un voyage plus long encore
Ton soleil n'est pas celui
Qui luit
Partout ailleurs
Et tes musiques qui s'accordent avec l'aube
Sont désormais pour moi
La mesure de l'art
D'après leur souvenir
Je jugerai
Mes vers les arts
Plastiques et toi-même
Visage adoré
Ispahan aux musiques du matin
Réveille l'odeur des roses de ses jardins
J'ai parfumé mon âme
A la rose
Pour ma vie entière
Ispahan grise et aux faïences bleues
Comme si l'on t'avait
Faite avec
Des morceaux de ciel et de terre
En laissant au milieu
Un grand trou de lumière
Cette
Place carrée Meïdan
Schah trop
Grande pour le trop petit nombre
De petits ânes trottinant
Et qui savent si joliment
Braire en regardant
La barbe rougie au henné
Du Soleil qui ressemble
A ces jeunes marchands barbus
Abrités sous leur ombrelle blanche
Je suis ici le frère des peupliers
Reconnaissez beaux peupliers aux fils d'Europe
O mes frères tremblants qui priez en Asie
Un passant arqué comme une corne d'antilope
Phonographe
Patarafes
La petite échoppe
Το ποίημα μάς το έστειλε η εικονιζόμενη φίλη του ιστολογίου με την παράκληση να μην γράψουμε το όνομά της.
Les roses d’Ispahan dans leur gaîne de mousse, Les jasmins de Mossoul, les fleurs de l’oranger Ont un parfum moins frais, ont une odeur moins douce, O blanche Leïlah ! que ton souffle léger.
Ta lèvre est de corail, et ton rire léger Sonne mieux que l’eau vive et d’une voix plus douce, Mieux que le vent joyeux qui berce l’oranger, Mieux que l’oiseau qui chante au bord du nid de mousse.
Mais la subtile odeur des roses dans leur mousse, La brise qui se joue autour de l’oranger Et l’eau vive qui flue avec sa plainte douce Ont un charme plus sûr que ton amour léger !
O Leïlah ! depuis que de leur vol léger Tous les baisers ont fui de ta lèvre si douce, Il n’est plus de parfum dans le pâle oranger, Ni de céleste arome aux roses dans leur mousse.
L’oiseau, sur le duvet humide et sur la mousse, Ne chante plus parmi la rose et l’oranger ; L’eau vive des jardins n’a plus de chanson douce, L’aube ne dore plus le ciel pur et léger.
Oh ! que ton jeune amour, ce papillon léger, Revienne vers mon coeur d’une aile prompte et douce, Et qu’il parfume encor les fleurs de l’oranger, Les roses d’Ispahan dans leur gaîne de mousse !
********************************
ΤΑ ΡΟΔΑ ΤΟΥ ΙΣΠΑΧΑΝ
Μέσα στη χλόινη αγκαλιά τα ρόδα του Ισπαχάν και τ’ άνθη της πορτοκαλιάς και τ’ άγριου ναρκίσου πολύ λιγότερη ευωδιά τριγύρω τους σκορπάν απ’ ό,τι, ω άσπρη Λεϊλά, η ανάλαφρη πνοή σου.
Κοράλλι είναι τα χείλη σου, κι η μάγη σου λαλιά με πιο γλυκύτερη φωνή απ’ το νερό αντηχάει, γλυκύτερ’ από τον άνεμο μες στην πορτοκαλιά κι απ’ το πουλί που απ’ τη φωλιά του έξω κελαηδάει.
Αλλά των ρόδων η λεπτή κι ευγενικιά ευωδιά, η αύρα που ψιθυριστά φέρνει χαρές του δάσους και το νερό που με γλυκύ παράπονο κυλά κρατούν περισσότερο τη χαρά από τον έρωτά σου.
Ω Λεϊλά! Απ’ τη στιγμή π’ όλα σου τα φιλιά από τα χείλη σου έφυγαν με τ’ αλαφριά φτερά τους, δεν ευωδιάζει άλλη φορά η ωχρή πορτοκαλιά, ουδέ τα ρόδα του Ισπαχάν στη χλόινη αγκαλιά τους.
Και το πουλί που εκάθονταν στη χλόη μαλακά, έπαψε πια να τραγουδεί στα δέντρα, στα λουλούδια, και το νερό σταμάτησε να τραγουδεί γλυκά, κι η χαραυγή δε στέλνει πια τα χρυσαφένια χνούδια.
Ω, πώς προσμένω να δεχτώ μ’ ολάνοιχτη αγκαλιά τα χάδια σου που έφυγαν με τ’ αλαφριά φτερά τους, για να ευωδιάσει η ωχρή ξανά πορτοκαλιά ως και τα ρόδα του Ισπαχάν στη χλόινη αγκαλιά τους!
Μετάφραση: Γιώργος Κοτζιούλας. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό των Αθηνών «Μπουκέτο», έτος ΣΤ΄, τεύχος 280 (15.8.1929), σελ. 941.
