ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΡΜΑΟ

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ: ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΡΜΑΟ

εδώ

ΣΤΗΝ ΙΣΛΑΝΔΙΑ

JORGE LUIS BORGES

ΣΤΗΝ ΙΣΛΑΝΔΙΑ

Από τους τόπους της ωραίας γης

που εξάντλησαν η σάρκα μου κι η σκιά της

είναι η πιο απόμακρη και η πιο οικεία,

Εσχάτη Θούλη, των πλοίων Ισλανδία,

με το πεισματάρικο αλέτρι και το σταθερό κουπί,

με τ' απλωμένα δίχτυα της θαλάσσης,

με το παράξενο αυτό φως του ακίνητου δειλινού

που συγχωνεύει τον θολό ουρανό με τα χαράματα

και με τον άνεμο που ψάχνει τα χαμένα

καραβόπανα του βίκινγκ. Χώμα ιερό

ήσουνα η μνήμη της Αλαμανίας

και ξαναβρήκες τη μυθολογία σου

για κάποιο σιδερένιο δάσος και το λύκο του

και για το πλοίο που φοβούνται οι θεοί,

από τα νύχια των νεκρών φτιαγμένο.

Ισλανδία, σε ονειρεύτηκα πολλές φορές

από εκείνο το πρωινό που ο πατέρας μου

έδωσε στο παιδί που ήμουν και είμαι ακόμα ζωντανό

μια απόδοση της Völsunga Saga

που τώρα αποκρυπτογραφήθηκε στη σκοτεινιά μου

με του αργόσυρτου λεξικού τη συμπαράσταση.

Όταν το σώμα πια κουράζεται απ' τον άνθρωπό του,

όταν σβήνει η φωτιά κι έχει απομείνει στάχτη,

είναι να ξαναρχίζεις τη θητεία

σ' ένα απέραντο εγχείρημα· εγώ

διάλεξα το εγχείρημα της γλώσσας σου,

αυτά τα βόρεια λατινικά που αγκαλιάσαν

τις στέπες και τις θάλασσες

ενός ολόκληρου ημισφαίριου κι αντήχησαν στο Βυζάντιο

και τις παρθένες όχθες της Αμερικής.

Ξέρω, δε θα τη μάθω, με περιμένουν όμως

τα δώρα που μου υπόσχεται η αναζήτηση,

κι όχι ο σοφά απρόσιτος καρπός.

Το ίδιο θα αιστανθούν κι όσοι εξερευνούν

τα άστρα ή των αριθμών την ακολουθία...

Μόνο η αγάπη, η ανήξερη αγάπη, Ισλανδία.

Μετάφραση: Δημήτρης Καλοκύρης.

Από το βιβλίο: Χόρχε Λουίς Μπόρχες, "Ποιήματα", μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια Δημήτρης Καλοκύρης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006, σσ. 175-176.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

T.S. ELIOT

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Με δυό λόγια, αυτό που έχει σημασία είναι ολόκληρο το ποίημα· και αν το όλο ποίημα δεν χρειάζεται να είναι, και συχνά δεν πρέπει να είναι, εξ ολοκλήρου μελωδικό, έπεται ότι ένα ποίημα δεν φτιάχνεται μόνο από "όμορφες λέξεις". Αμφιβάλλω αν, από την άποψη του ήχου και μόνο, υπάρχει λέξη που είναι περισσότερο ή λιγότερο όμορφη από μια άλλη - μέσα στην ίδια γλώσσα, διότι το ερώτημα αν μερικές γλώσσες είναι πιο όμορφες από τις άλλες είναι εντελώς άλλο ζήτημα. Άσχημες λέξεις είναι εκείνες που δεν ταιριάζουν στην παρέα που βρέθηκαν· υπάρχουν λέξεις που είναι άσχημες επειδή είναι άψητες ή απηρχαιωμένες· υπάρχουν λέξεις που είναι άσχημες λόγω ξενικότητας ή κακής αγωγής (π.χ. η λέξη television)· αλλά δεν πιστεύω ότι μιά λέξη που έχει βρει τη θέση της στη δική της γλώσσα μπορεί να είναι είτε όμορφη είτε άσχημη. Θα έλεγα ότι η μουσική μιάς λέξης βρίσκεται σε ένα σημείο τομής: προκύπτει πρώτα από τη σχέση της με τις λέξεις που προηγούνται άμεσα ή ακολουθούν, αλλά και με τα ευρύτερα συμφραζόμενα· και δεύτερον, από μια άλλη σχέση, εκείνη του άμεσου νοήματός της σε αυτά τα συμφραζόμενα με όλα τα άλλα νοήματά της σε άλλα συμφραζόμενα, με τον μεγαλύτερο ή μικρότερο πλούτο των συσχετίσεών της. Προφανώς, δεν είναι όλες οι λέξεις εξίσου πλούσιες και καλώς συσχετισμένες· μέλημα του ποιητή είναι εκτός των άλλων να διατάξει τις πιο πλούσιες λέξεις ανάμεσα στις πιο φτωχές, στα κατάλληλα σημεία, και δεν μπορούμε να παραφορτώσουμε ένα ποίημα με πλούσιες λέξεις, διότι μόνο σε συγκεκριμένες στιγμές μιά λέξη μπορεί να υπαινιχθεί ολόκληρη την ιστορία μιάς γλώσσας και ενός πολιτισμού. Αυτή η "υπαινικτικότητα" δεν είναι ο τρόπος ή η εκκεντρικότητα ενός ιδιαίτερου είδους ποίησης· είναι στη φύση των λέξεων και αφορά κάθε είδος ποιητή. Πρόθεσή μου εδώ είναι να τονίσω ότι "μουσικό ποίημα" είναι το ποίημα που έχει ένα μουσικό σχέδιο ήχου και ένα μουσικό σχέδιο δευτερευόντων νοημάτων των λέξεων που το συνθέτουν, και ότι αυτά τα δύο σχέδια είναι αξεχώριστα.

Από το βιβλίο: Τ.Σ. Έλιοτ, "Οι φωνές της ποίησης", μετάφραση Άρης Μπερλής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013, σσ. 138-139.

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΤΙΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΡΜΑΟ

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΤΙΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΡΜΑΟ

εδώ

ΑΛΩΝΙ

ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΣΙΟΣ


ΑΛΩΝΙ

Χορτάριασες, παντέρημο αλώνι.
Και πώς να πάμε τώρα οι δυο μας πίσω
στον χρόνο; Και πολλά να σε ρωτήσω
είχα. Κανένας πια δεν σου σιμώνει;

Μ' αντάλλαγμα ψωμί έπινες ιδρώτα.
Μα μήπως τούτοι εδώ οι κύκλω λίθοι
χάριζαν κι άλλα στα πλατιά τα στήθη
που ακολουθούσαν του ζυγού τη ρότα;

Και πού κανείς τα μάτια πια να γύρει,
να δει με σάρκα ανθρώπους και με αίμα
που το κουπί θα λέγαν λιχνιστήρι;

Και, πάνω απ' όλα, πες μου αν είναι ψέμα
πως πάνω κι από κόπων χωνευτήρι
ήσουν εσύ της μάνας Γης το στέμμα.

ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΧΟΡΕΥΕΤΑΙ…

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ


ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΧΟΡΕΥΕΤΑΙ…

~ Στον Αντώνη Αντωνάκο ~

Το δωμάτιο οργώνεις πέρα δώθε με το βιβλίο στα χέρια
ή με χωρίς το βιβλίο.
Στην καρέκλα στριφογυρνάς αναστατωμένος.
Τον κρόταφό σου τρυπάς σκεφτικός με τον δείχτη.
Ξύνεσαι σα γατί μερακλωμένο απ’ την φαγούρα.
Γυρνάς σελίδα και πέφτεις απ’ την καρέκλα χάμω.
Συνεχίζεις το διάβασμα ξαπλωμένος στο πάτωμα.
Έρχεται η κοπελιά και σου παίρνει το βιβλίο απ’ τα χέρια
κάνετε έρωτα
(Η κυλότα της, στη σελ. 13 ωσάν σελιδοδείκτης).

Μπράβο, φίλε αναγνώστη!
Μαθαίνεις γρήγορα βλέπω μάλλον σ’ αρέσουν οι μοντέρνοι ρυθμοί.

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΜΟΥ ΤΗΣ "ΝΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ" ΤΟΥ ΒΙΚΟ

Στην επιθεώρηση βιβλίου "Book Press" δημοσίευσα ένα κείμενό μου για τη μεταφραστική εμπειρία μου κατά τη μετάφραση στα ελληνικά του έργου Giambattista Vico La scienza nuova.

Το κείμενό μου εδώ.

ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟΙ ΕΧΟΥΝ ΨΥΧΗ

ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΣΙΟΣ


ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟΙ ΕΧΟΥΝ ΨΥΧΗ

Ευγνωμονώ την τύχη για την τόση
πλάνη που νέος έπεφτα, τα ρίγη
που κάποτε μου δόθηκαν. Δεν λήγει
αίσια η νιότη αν δεν εμπεδώσει

τα λάθη των παθών, τα λάθρα πάθη,
τα βάθη και τα ύψη και τα πλάτη,
του πόθου – τυχερό με λέω αν κάτι
χίλια κομμάτια μ' έκοψε σαν σπάθη.

Έτσι τραυματισμένος κι ερημίτης
σε βρήκα, κι η πληγή μου έχει γιάνει.
Γαλήνεψε η ψυχή μου κι η ψυχή της.

Ευγνωμονώ την τύχη για την πλάνη
που νέος έπεφτα. Χάρη σ’ αυτή της
την κοσμοχαλασιά σ’ έχω λιμάνι.

EL SACRO SANTO CHOCLO

ΠΑΝΑΓΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ


EL SACRO SANTO CHOCLO

Μ'  αυτό  το  tango  ας  τελειώσει  η  ζωή  μου !

Σ'  αυτό  το  tango  τερματίζει  το  κορμί  μου !

Με  τ'  άγιο  Tango  που  το  γέννησε  ο  πόθος

κι  έγινε  μόνιμος  ο  οργασμός  ο  νόθος !

Μ'  αυτό  το tango  θελ'  ο  χάρος  να  με  πάρει

 Por  Dique  Tres , ναι , η  ψυχή  μου να  σαλπάρει

κι  όπως  θα  φεύγει  για  τα  πέρατα  του  κόσμου

θέλω  να  το  χορέψω , μια  ύστατη  φορά

Μ'  αυτό  το  tango  χορεύει  η  καρδιά  μου

και  πέρα  διώχνει  τα  λάθη  τα  πολλά  μου !

Κι  όταν  θα  φθάσω  στου  Παράδεισου  τα  στέκια

σε  μια  Lamarque  τα  όνειρα  μου

Με  μια  Merello τα  πάθη τα  δικά  μου

φωτιές ανάβουν  μέσα  στα  σωθικά  μου

κι  όταν  θα  φθάσω  μεσ'  της  Κόλασης  τ' αλώνια

θέλω  να  ψέλνω  στους  Tangeros  προσευχή

Σήμερα  φεύγει  προς  τον  Άδη  η  υπαρξή μου 

κι  έπαθλο  παίρνει , μιά , Quebrada  το  κορμί  μου !

Σήμερα  γράφει  ο   Villoldo  ιστορία

κι  ελευθερώνει  του  μυαλού  την  ομηρεία !

Σήμερα  πέφτει  του  υπάρχω  η  αυλαία

και  η  αγάπη  στη  Milonga , τη μοιραία !

 
Σήμερα  κλείνει  ένας  έρωτας  μεγάλος  

σαφώς  για  κάποια  Tita  για  κάποια  Liberdad !

ΓΙA TΟΝ ΜΠΡΕΧΤ

Στην "Εφημερίδα των Συντακτών" έγραψε χθες για την "Βαβυλωνιακή Σύγχυση των Λέξεων" του Μπρεχτ ο Θανάσης Βασιλείου.

ΕΔΩ

ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΖΩΤΖΗΣ

ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ

Στον ύπνο μου ξυπνώ ξανά

μεσάνυχτα, σιωπή, σ’ ανήλιο στρώμα

σηκώνομαι, ανασαίνω σ’ άδειο σώμα

με μάτια ορθάνοιχτα, κλειστά

Την πύλη του ονείρου προσπερνώ

έν’ πέπλο αόρατο στην άκρη, στο κρεβάτι

το βήμα μου μετρώ στη φρεναπάτη

σε χάσμα ατέρμονο κατρακυλώ

Τι κόσμος νέος, θαυμαστός!

στα μάτια μου ανοίγεται ολόρθος

Το ψέμα μου βραχνάς είναι, και πόθος

Κι ακίνητος πώς μένει ο καιρός

Κι οι ώρες πια με ξεπερνούν

ξημέρωμα και δείλι δεν χωρίζουν

αλήθεια, λήθη, με σαστίζουν

της μοίρας μου οι σκιές κρυφογελούν

Βήμα το βήμα πώς πατώ!

χαμένος στην ομίχλη του εφιάλτη

λαβύρινθος κλειστός, μια φρεναπάτη

μαρκίζα σε παράθυρο ανοιχτό

Τα είδωλα της μέρας διαστρεβλώνουν

και γίνονται φαντάσματα σκληρά

Λάμιες, Βρυκόλακες, εξωτικά

την πλάτη μου ξυστά-ξυστά σιμώνουν

Σ’ έναν καθρέφτη αστίλβωτο

το φόβο μου κατάματα αντικρύζω

παραπατώ και χάνομαι, κι όλα στριφογυρίζουν

ούρλιασμα μάταιο, κι αμίλητο

Σύννεφα γκρίζα ο λογισμός

Μυαλό σταλιά, και μια ψυχή χαμένη

Μοιραία συμφωνία, καταραμένη

Σκληρά που σφίγγεται ο λαιμός

Σε κόμπο από θηλειά πικρή

η δίψα μου το σώμα κυριεύει

ψάχνω πηγή, νερό, κι όλο στερεύει

Λαβύρινθος, αδύνατη φυγή

Και πέφτω ξάφνου στο κενό

Φωνή τρελού αντηχεί, του νεκροθάφτη

Ρουφήχτρα που με τρώει το κρεβάτι

Το νιώθω, ο δύσμοιρος, πως δεν ξυπνώ

Κι όσο να φύγει μου η ψυχή

κι η μέρα με τη θλίψη πάει να σμίξει

τα μάτια μου ανοίγω ξαφνικά

Στο στρώμα μου, ασφαλής, έχω ξυπνήσει.

26/3/2016

ΑΠΟΛΛΙΝΑΙΡ!

GUILLAUME APOLLINAIRE

ROSES GUERRIÈRES

Fêtes aux lanternes en acier
Qu'il est charmant cet éclairage
Feu d'artifice meurtrier
Mais on s'amuse avec courage

Deux fusants rose éclatement
Comme deux seins que l'on dégrafe
Tendent leurs bouts insolemment
Il sut aimer Quelle épitaphe

Un poète dans la forêt
Regarde avec indifférence
Son revolver au cran d'arrêt
Des roses mourir d'espérance

Roses d'un parc abandonné
Et qu'il cueillit à la fontaine
Au bout du sentier détourné
Où chaque soir il se promène

Il songe aux roses de Sâdi
Et soudain sa tête se penche
Car une rose lui redit
La molle courbe d'une hanche

L'air est plein d'un terrible alcool
Filtré des étoiles mi-closes
Les obus pleurent dans leur vol
La mort amoureuse des roses

ΠΟΙΗΜΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ

ΠΟΙΗΜΑ

Κύριε

είμαστε ένοχοι

γνωρίζουμε

γλυκιά η απάτη

σαν την ελπίδα, σαν το πιο αληθινό

παιχνίδι κι όπλο του νου.

Θροΐζουν τα πέπλα

της γης γύρω απ’ τα πέπλα τ’ ουρανού

στο πέρασμα του διαβάτη

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ 2009 ΠΕΘΑΝΕ Ο ΙΒΑΝ ΝΤΕΛΛΑ ΜΕΑ

ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ Ο IVAN DELLA MEA: ROSSO UN FIORE

ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ ΜΑΔΑΡΙΑΓΑ!

FRANCISCO MADARIAGA

CELESTES OJOS ITALIANOS

1
Margarita, ¡qué lejanos están el celeste,
el colorado, el verde, el amarillo!
Y vos, mi madre, en una tumba sin colores,
en medio de una provincia joyante:
vecina, en el cementerio, del viento que
se pudre en el corazón seco y negro de
ciertas familias.
¿Estarás cantando la canción que cantaban
tus celestes ojos italianos?
¿O estarás escuchando cómo canta mi corazón,
que fue la única maravilla en tu fracaso,
y en tu terror a los viejos gauchos
bandoleros?

2
Llueve para tus ojos el color de unas invisibles
esmeraldas,
y estoy, por segunda vez, cantando para vos,
junto a un mar salvaje y aldeano.

3
El resplandor de dos Países Natales encendió el color
-a veces verde- de mis ojos,
y deambulé,condenando a los impostores de la poesía
con los sueños y poderes de las aguas,
brillando, desesperado, en mi amistad con los gauchos
más arcaicos.

ΜΕΤΕΩΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΛΙΩΡΑΣ


ΜΕΤΕΩΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

Μα τι ωραίο πρωινό, τι δροσερός αγέρας.
Η νύχτα φόρεσε ξανά τ' άμφια της ημέρας
κι ο ήλιος που ξεπρόβαλε φωτίζει τις ψυχές
θυμίζοντας σε όλους μας ένδοξες εποχές.
Παντού τριγύρω θέληση, χαρά κι ευγνωμοσύνη.
Τα πάντα άγαπη δέχονται με τόση καλοσύνη°
άνθη, καρποί και πλάσματα. Θαρρείς πως και οι Βράχοι
σαλεύουν με τη χαραυγή, παύουν να ζουν μονάχοι.
Γαλήνια η ατμόσφαιρα, μα πέρα απ' τη λιακάδα
ένα κορίτσι στέκεται, με τ' όνομα Ελλάδα.
Είναι μικρό, περίλυπο, σύννεφα το σκεπάζουν.
Δεν είναι σαν τ' άλλα παιδιά, εκείνα διασκεδάζουν.
Μα τούτο στέκει μοναχό και μες στην καταιγίδα
ζυγώνει η μητέρα του, η όμορφη Ελπίδα:
"Τι έχεις χελιδόνι μου και στην ψυχή σου βρέχει;
Γιατί από τα μάτια σου ο ήλιος τόσο απέχει;
Έλα, πλησίασε κοντά και πες μου τι συμβαίνει,
δεν σου αξίζει κόρη μου να είσαι λυπημένη".
Η κόρη τότε ύψωσε το βλέμμα της κάθαριο
κι απήντησε μ' ευλάβεια και θαυμαστό κουράγιο:
"Σ' ευχαριστώ μητέρα μου που νοιάζεσαι για μένα
και από σε παράπονο δεν έχω ούτε ένα.
Όμως πληγώνομαι γιατί τα υπόλοιπα παιδιά
με αποφεύγουν και, μαμά, μου σπάνε την καρδιά."
"Το κάνουν αυτό μάτια μου κυρίως από ζήλεια,
που 'χεις κατάξανθα μαλλιά, σαν λαμπερά κοχύλια.
Οπού 'χεις πνεύμα ανήσυχο, οπού 'χεις ευφυΐα.
Αυτά θύμησου και δική σου χάραξε πορεία."
"Ίσως να έχεις δίκιο, ειλικρινά το ξέρω
με πίστη και μ' υπομονή πως θα τα καταφέρω.
Αρκεί να είσαι πλάι μου, τότε δεν θα δακρύζω
και αν και είναι δύσκολο, θα προσπαθώ να ελπίζω."
"Θέλει μεγάλη δύναμη για να το καταφέρεις.
Αν αφεθείς απ' τη ζωή, μάλλον θα υποφέρεις.
Εγώ όμως θα 'μαι έκει κοντά και πάντα στο πλευρό σου
για να υπάρχω και να ζω μόνο για το καλό σου."
- "Το υπόσχεσαι;"
- "Τ' ορκίζομαι!"
Κι οι Βράχοι εμειδίασαν, οι αστραπές κοπάσαν,
τα σύννεφα ξεθώριασαν και οι φωνές σωπάσαν.
Κι η μάνα εψιθύρισε στ' αφτί της θυγατέρας:
"Μα τι ωραίο πρωινό, τι δροσερός αγέρας"...

ΤΖΟΒΑΝΝΙ ΡΑΜΠΟΝΙ!

GIOVANNI RABONI

IO CHE HO SEMPRE ADORATO LE SPOGLIE DEL FUTURO

Io che ho sempre adorato le spoglie del futuro
e solo del futuro, di nient'altro
ho qualche volta nostalgia
ricordo adesso con spavento
quando alle mie carezze smetterai di bagnarti,
quando dal mio piacere
sarai divisa e forse per bellezza
d'essere tanto amata o per dolcezza
d'avermi amato
farai finta lo stesso di godere.

ΜΑΡΙΝΑ

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

ΜΑΡΙΝΑ

Δώσε μου δυόσμο να μυρίσω,
  λουίζα και βασιλικό,
Μαζί μ’ αυτά να σε φιλήσω,
  και τί να πρωτοθυμηθώ

Τη βρύση με τα περιστέρια,
  των αρχαγγέλων το σπαθί,
Το περιβόλι με τ’ αστέρια,
  και το πηγάδι το βαθύ

Τις νύχτες που σε σεργιανούσα,
  στην άλλη άκρη τ’ ουρανού
Και ν’ ανεβαίνεις σε θωρούσα,
  σαν αδελφή του Αυγερινού

Μαρίνα πράσινο μου αστέρι
  Μαρίνα φως του αυγερινού
Μαρίνα μου άγριο περιστέρι
  και κρίνο του καλοκαιριού

Από την ποιητική συλλογή: «Τα ρω του έρωτα» (1972).

Από το βιβλίο: Οδυσσέας Ελύτης, «Ποίηση», Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 2002, σελ. 265.