PAUL CELAN
ΕΙΤΑΝΕ ΓΗΣ ΜΕΣΑ ΤΟΥΣ, και
σκάβανε.
Σκάβαν και σκάβαν, κι έτσι απήλθε
η μέρα τους, η νύχτα τους. Και δεν αινούσαν Θεό
που, όπως άκουγαν, τα ήθελε όλα τούτα,
που, όπως άκουγαν, τα εγνώριζε όλα τούτα.
Σκάβαν και δεν άκουγαν τίποτε πλέον·
δεν έγιναν σοφοί, δεν ήβρανε άσματα,
δεν επινόησαν την οιανδήποτε γλώσσα.
Σκάβανε.
Επήλθε γαλήνη, όπως επήλθε και τρικυμία,
επήλθαν δε οι θάλασσες όλες.
Σκάβω εγώ, σκάβεις εσύ, σκάβει και το σκουλήκι
και ό,τι εκεί άδει λέει: Σκάβουνε.
Ω εσύ ο Εις, ω ο Ουδείς, ω ο Ούτις:
Πού πήγαινε οπού πουθενά δεν επήγαινε;
Ω σκάβεις εσύ όπως κι εγώ σκάβω και σκάβομαι ώς να σε φτάσω,
και στο δάχτυλο μάς αφυπνίζει το δαχτυλίδι.
Ο ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΙΣ ΜΥΧΟΥΣ ΚΑΤΑΒΑΣΕΩΣ,
αυτόν που έχουμε διαβάσει.
Τα έτη, τα λόγια έκπαλαι.
Τούτ’ αυτό εξακολουθούμε όντες.
Ξέρεις – ο χώρος είναι άπειρος,
Ξέρεις – δεν πρέπει να πετάς,
Ξέρεις – ό,τι στο μάτι σου εγράφη
μας βαθαίνει το βάθος.
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής
Τώρα πια έχω μια ιδέα παραπάνω για τον Celan και χαίρομαι που, με αφορμή το ποστάρισμα του μπλογκάρχη, ξανασχολούμαι με το έργο του. Η μετάφραση του πρώτου ποσταρισθέντος (οι "κακές" παρέες φταίνε για τα "ελληνικά" μου)ποιήματος μου άρεσε πολύ και πιστεύω ότι αποδίδει, με τρόπο πολύ πετυχημένο, περιεχόμενο και ύφος του ποιητή. Δε βρίσκεται, βέβαια, στη δικαιοδοσία μου, ούτε είμαι σε θέση να κρίνω τις μεταφράσεις του μπλογκάρχη, καθώς αυτό ισχύει αντιστρόφως.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν μπορώ, ωστόσο, να μη σχολιάσω ότι η τρίτη στροφή τράβηξε την προσοχή μου (με την καλή έννοια). Οι δύο πρώτοι στίχοι της μου θύμισαν, από άποψη ύφους, βιβλικό κείμενο (που ταιριάζει, πιστεύω, στον Celan), ενώ οι άλλοι δύο στίχοι και κυρίως ο τρίτος -αν θυμάμαι καλά- θυμίζουν παροιμία, λαϊκή ρήση, κάτι που εξίσου ταιριάζει στο ύφος του ποιητή. Παράλληλα, όμως, στο ύφος ταιριάζει και η σύνθεση των δύο αυτών, καθώς και η παραγόμενη, κατά κάποιο τρόπο, αντίθεση μεταξύ τους. Μ'αυτό δηλαδή εννοώ ότι το κάθε "ύφος" μεμονωμένα, αλλά και ο συνδυασμός αυτών των δύο "ταιριάζουν" στον ποιητή κι έχουν θετικό αποτέλεσμα για τη μετάφραση.
Αυτό παρατήρησα, τώρα σ' άλλους μπορεί να φαίνεται αστείο και ν' αναρωτιούνται πού τα βρήκα ολ' αυτά. Ε, η ποίηση προϋποθέτει, αλλά και "παράγει" φαντασία... Δεν αρνούμαι ότι είναι όλ' αυτά πολύ θεωρητικά, αλλά...το συνήθειο!
Και γιατί δεν μπορείς, αλήθεια, να κρίνεις τις μεταφράσεις του μπογκάρχη; Αποτελούν, τάχα, κάτι σαν "άβατο" ή κάτι σαν "Touch me not"; Είσαι σε καλό δρόμο. Ερεύνα και κρίνε!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι πού 'σαι, Έλενα! Καλωσόρισες στο Celan-club!
ΑπάντησηΔιαγραφήΓιώργο σου πάει γάντι το Τσελανικό παλίμψηστο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕύχομαι να συγκατανεύσουν οι χρόνοι και να δούμε μια ανθολογία από σένα.
Τον θέλουμε σε ελληνικά όχι σε άχαρα πασοκικά.
Αγαπητέ μου και εν όπλοις σύντροφε συνονόματε, εκεί που νόμιζα ότι η "υπόθεση Τσέλαν" είχε οριστικά για μένα κλείσει εδώ και 15 περίπου χρόνια (όπως και η "υπόθεση Τρακλ"), νά 'σου τη μία ο ένας, νά 'σου την άλλη ο άλλος, νά 'σου (αδιαλείπτως) ο Callimachus Berolinensis, νά 'σου τώρα κι εσύ (να μου λες ό,τι μου λες), έδεσε το γλυκό! Δεν ξέρω, στο μέλλον ίσως γίνει κάτι. Πάντως εκπληκτικές -το δίχως άλλο- μεταφράσεις του Τσέλαν έχει σκαρώσει ο Callimachus, ο οποίος τυγχάνει δεινός μελετητής του. Θα τον "αναγκάσω" να τις βγάλει: δηλαδή θα τον χτυπήσω κάτω σα χταπόδι (έτσι θα "αναγκαστεί"). Χαίρε!
ΑπάντησηΔιαγραφή